صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/11/03
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر قروه
موضوع
ارجاع امر به کارشناس فاقد صلاحیت
پرسش
پرونده اجرای ملک توقیفی با اعتراض یک طرف به هیأت سه نفره کارشناسی ارجاع شده؛ پس از اعلام قیمت و عدم اعتراض و انجام مزایده و فروش و تایید صحت مزایده، خریدار اعتراض به عدم صلاحیت یک کارشناس کرده و در بررسی‌ها مشخص شده کارشناس زراعی بوده نه مسکونی؛ ولی سهواً به او ارجاع شده و کارشناس هم عدم صلاحیت را اعلام نکرده.
حال آیا می‌توان به جای آن کارشناس یک کارشناس مرتبط با ملک تعیین کرد؟
ثانیاً؛ اگر کارشناس سوم نظرش با دو کارشناس قبلی بسیار متفاوت باشد آیا نظر اکثریت قابل اعمال است و لازم است مزایده باطل اعلام شود و دوباره به هیأت ارجاع گردد؟
نظر هیئت عالی
با توجه به اینکه هیأت کارشناسی با تعیین قیمت پایه اظهارنظر نموده، مطابق ماده 136 قانون اجرای احکام مدنی اگر موارد رد در احراز کارشناسان باشد، منجر به ابطال نظریه کارشناسی هیأت نمی‌شود؛ مضافاً برابر مواد 74 و 110 قانون اجرای احکام مدنی، دادگاه در صورت ضرورت، ارزیابی مجدد را تجدید می‌کند زیرا نظریه کارشناسی موضوعیت ندارد؛ بنابراین در فرض سوال، نظریه هیأت کارشناسی معتبر است؛ به‌علاوه کارشناسی که فاقد صلاحیت بوده، موثر در تصمیم دادگاه یا فرایند اجرای احکام مدنی نبوده است.
نظر اکثریت
نظر به اینکه طبق ماده 258 قانون آیین دادرسی مدنی، دادگاه باید کارشناس مورد وثوق را از بین کسانی که دارای صلاحیت در رشته مربوط به موضوع است، انتخاب نماید و در ادامه مقرر نموده در صورت تعدد کارشناسان و اختلاف نظر، نظر اکثریت ملاک عمل قرار گیرد و با توجه به اینکه در ما نحن فیه از بین سه کارشناس، دو نفر از کارشناسان در موضوع محوله دارای صلاحیت و تخصص بودند و در فرض اینکه کارشناسی که صلاحیت در رشته محوله ندارد، اگر صلاحیت داشت و نظر وی غیر از نظر دو تا از کارشناسان که اکثریت را تشکیل می‌دهند، باشد، دادگاه می‌بایست طبق مواد مرقوم، نظر اکثریت را ملاک عمل قرار دهد. در مانحن فیه به طریق اولی نظر اکثر ملاک عمل است. از طرفی کارشناسی که دارای صلاحیت در آن رشته نبوده با مشورت دو کارشناس دارای صلاحیت و تخصص هم نظر با آنها نظر خود را اعلام نموده است و به نوعی همراهی دو کارشناس صلاحیت‌دار نقیصه کارشناس فاقد صلاحیت را جبران می‌کند.
بنابراین نیاز به اجراء به کارشناسی سه یا یک نفره دارای صلاحیت نیست و پروسه اجرا می‌بایست روند قانونی خود را طی نماید.
چنانچه اعتراض خارج از 5 روز مقرر در اجرای احکام باشد یا چنانچه بعد از تایید صحت مزایده باشد معترض می‌بایست بدون دادخواست، ابطال مزایده را در مرجع صلاحیت‌دار مطرح نماید.
نظر اقلیت
با توجه به اینکه طبق ماده 258 و تبصره آن، کارشناس باید دارای صلاحیت و تخصص در رشته مربوطه باشد و در صورتی‌که فاقد صلاحیت در آن رشته باشد گویی موضوع به کارشناسی ارجاع نشده است. در مانحن فیه چون یکی از کارشناسان صلاحیت و تخصص لازم را نداشت، کارشناسی سه نفره باطل و مجدداً موضوع به هیأت سه نفره ارجاع می‌گردد.