صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/10
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت
موضوع
مرجع صالح الزام به ثبت واقعه نکاح با نظر به جرایم موضوع مواد 4 و 49 قانون حمایت خانواده (صلاحیت اضافی)
پرسش
سوال1: رسیدگی به جرایم موضوع ماده 49 قانون مرقوم در صلاحیت دادگاه خانواده است یا دادگاه کیفری 2؟
سوال 2: در صورتی که رسیدگی به جرایم مذکور در صلاحیت دادگاه کیفری 2 باشد با توجه به ماده 4 قانون حمایت خانواده آیا دادگاه کیفری می‌تواند حکم به الزام به ثبت واقعه ازدواج دایم، طلاق، یا فسخ نکاح بدهد؟
نظر هیئت عالی
در قانون حمایت خانواده برای برخی از رفتارهای والدین و احیاناً افراد ذی مدخل در امور اطفال و یا خودداری مرد از ثبت نکاح دائم، طلاق و... ضمانت اجرای کیفری پیش بینی شده از جمله در ماده 49 قانون حمایت خانواده مصوب 1/12/91 و این بدان معنا نیست که دادگاه های خانواده صلاحیت رسیدگی به جرائم کیفری مرتبط با امور خانواده را دارد؛ بلکه دادگاه های خانواده مطابق رأی وحدت رویه شماره 773 - 20/9/97 هیأت عمومی دیوان عالی کشور از مراجع اختصاصی است و صرفاً در موارد مندرج در ماده 4 قانون مذکور صلاحیت رسیدگی ذاتی دارد. بنابراین جرائم موضوع ماده 49 قانون مرقوم در صلاحیت محاکم کیفری می‌باشد؛ لیکن دادگاه کیفری صلاحیت صدور حکم به الزام مبنی بر ثبت واقعه ازدواج و... را ندارد؛ بلکه این موارد از امور خانواده درحیطه صلاحیت محاکم خانواده است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه دادگاه خانواده از محاکم اختصاصی محسوب می‌شود و صلاحیت دادگاه خانواده در ماده 4 قانون حمایت خانواده احصاء شده است و با توجه به ماده 29 آیین نامه اجرایی قانون حمایت خانواده و نظریه شماره 2109/94/7- 29/7/94 اداره کل حقوقی قوه قضائیه رسیدگی به جرایم موضوع ماده 49 قانون حمایت خانواده، در صلاحیت دادگاه کیفری 2 است دادگاه کیفری ضمن صدور حکم به محکومیت زوج، حکم به ثبت واقعه مذکور نیز خواهد داد.
نظر اقلیت
مقنن در قانون حمایت خانواده با توجه به اهمیت دعاوی خانواده رسیدگی به کلیه امور حقوقی و کیفری را در صلاحیت دادگاه خانواده قرار داده لذا رسیدگی به جرایم موضوع ماده 49 قانون مذکور نیز در صلاحیت دادگاه خانواده است و دادگاه کیفری صلاحیت صدور حکم به ثبت واقعه نکاح و طلاق و فسخ نکاح را ندارد.
نظرات ابرازی:
نظرابرازی 1: اگر زوجه از دادگاه خانواده درخواست الزام زوج به ثبت واقعه طلاق، نکاح یا فسخ نکاح را بدهد، دادگاه خانواده با صدور حکم الزام به ثبت واقعه، موضوع را از حیث جنبه عمومی، به دادسرای محل اعلام می کند تا با انجام تحقیقات مقدماتی و صدور کیفرخواست، به جنبه کیفری موضوع در دادگاه کیفری رسیدگی شود.
نظرابرازی 2: در ماده 4 قانون حمایت خانواده ثبت واقعه طلاق، نکاح و فسخ نکاح از موارد صلاحیت دادگاه خانواده احصاء نشده است بنابراین دادگاه کیفری به عنوان صلاحیت اضافی، بدون تقدیم دادخواست باید ضمن صدور حکم به ثبت واقعه مذکور، زوج را به مجازات تعزیری محکوم کند.