تاریخ نظریه: 1397/03/12
شماره نظریه: 7/97/444
شماره پرونده: 96-186/1-2424 ک
استعلام:
در پرونده جزایی مطروحه در این شعبه و شهرستان، شاکیه مدعی است که در یکی از روستاهای شهرستان و در محل سکونت خود در حال عبور از داخل روستا و به سمت منزل خود بوده است. شب هنگام بوده است و هوا نیز تاریک که در حین عبور یک قلاده سگ به او حمله و وی را از ناحیه پا دچار جراحت شدید می‌نماید. شاکیه اقدام به طرح شکایت از مشتکی عنه فعلی به جهت عدم مراقبت و مواظبت از حیوان درنده (یک قلاده سگ) می‌نماید و در جهت اثبات ادعای خود علاوه بر ارائه گواهی پزشکی قانونی (که در گواهی به ورود آسیب توسط حیوان اشاره شده است) دلیلی دیگر ارائه نداده است و پرونده با کیفرخواست به این شعبه ارسال گردیده است. در جلسه رسیدگی به موضوع مورد ادعای شاکیه که بر منوال سابق شکایت خود را طرح نموده است، مشتکی عنه مدعی است که سگ های متعددی در روستا وجود دارد و در زمان حضور اهالی محل بر بالین شاکیه، سگ های متعددی از جمله سگ متعلق به مشتکی عنه در محل بوده اند و مشتکی عنه مدعی است که قسم یاد می کند که حیوان متعلق به وی این عمل را بر شاکیه وارد ننموده است و شاکیه به جهت خصومت قبلی با وی این ادعا را مطرح نموده است. حال با توجه به اینکه در صورت ورود جنایت به شخص و حصول و وجود شرایط لوث و فقدان ادله دیگر غیر از سوگند منکر (که در پرونده مطروحه نیز این شرایط فراهم است) و در اجرای ماده 456 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 که در این صورت شرایط برگزاری مراسم قسامه و به تناسب جراحات حادثه وجود دارد و فراهم می‌باشد، لطفاً راهنمایی و ارشاد فرمایید که:
با توجه به عبارات مندرج در ماده 456 قانون اخیرالذکر، آیا علاوه بر جنایت بالمباشره، در مورد تسبیب در جنایت (که موضوع مطروحه از موارد نسبیت در جنایت است) این مقرره قانونی و برگزاری مراسم قسامه محمل قانونی داشته و امکان اجرای آن وجود دارد یا خیر؟ و اگر محمل قانونی و محل اجرای آن وجود ندارد نحوه اقدام و تصمیم در خصوص پرونده به چه نحو می‌باشد و در خصوص موضوع مطروحه، روش جبران خسارت شاکیه به چه نحو می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
برابر ماده 289 قانون مجازات اسلامی 1392، جنایت بر نفس به سه قسم عمدی، شبه عمدی و خطای محض تقسیم شده است و مطابق ماده 312 همان قانون، جنایات علاوه بر طرق مقرر در کتاب اول، از طریق قسامه نیز ثابت می‌شوند. با توجه به اینکه دیه برابر ماده 448 قانون یادشده، مال معینی است که به سبب جنایت غیرعمدی به نفس و عضو... مقرر شده است و برابر ماده 492 همان قانون، جنایت در صورتی موجب قصاص یا دیه است که نتیجه حاصله مستند به رفتار مرتکب باشد؛ اعم از آنکه به نحو مباشرت یا به تسبیب یا به اجتماع آن‌ها انجام شود، در نتیجه صرف‌نظر از مورد ذکر شده در سوال، به طور کلی اثبات جنایت غیرعمدی که ناشی از تسبیب باشد، در صورت تحقق سایر شرایط با قسامه امکان‌پذیر است.