صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/12/02
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر قزوین
موضوع
اخطاریه رفع نقص در دعوای اعسار
پرسش
1- مطابق دادخواست تجدیدنظرخواهی، تجدیدخواه نسبت به ابطال تمبر هزینه دادرسی اقدام نکرده است؛ لذا دفتر دادگاه اخطاریه رفع نقص صادر نموده و در مهلت ده روزه دعوای اعسار از هزینه دادرسی اقامه می‌نماید؛ تصمیم دادگاه چیست؟
2- محکوم علیه غیابی دادخواست واخواهی مطرح نموده و متعاقب آن قرار قبولی واخواهی و وقت رسیدگی تعیین گردیده است و واخواه دادخواست واخواهی خود را مسترد نموده؛ نوع تصمیم دادگاه چیست؟ تاریخ قطعیت دادنامه از چه زمانی شروع می‌شود؟
نظر هیئت عالی
اولاً مطابق ماده 505 قانون آئین دادرسی مدنی تقاضای صدور حکم به اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن دادخواست نخستین یا درخواست واخواهی، تجدیدنظر و فرجامخواهی و یا به طور علیحده با تقدیم دادخواست جداگانه قابلیت طرح و استماع دارد؛ بنابراین در صورتیکه پس از اخطار رفع نقص از بابت عدم پرداخت هزینه دادرسی دادخواست اعسار از پرداخت هزینه دادرسی تقدیم شود، مرور زمان ده روزه ی اخطار رفع نقص عملاً منتفی می‌شود. ثانیاً در صورتی که محکوم علیه غیابی دادخواست واخواهی خود را متعاقب صدور قرار قبولی واخواهی مسترد کند، بنابر وحدت ملاک ماده 107 قانون آئین دادرسی مدنی (بند ب) قرار رد دعوا صادر شده و با قطعی شدن قرار مذکور مهلت 20 روز تجدیدنظرخواهی نسبت به حکم ماهوی آغاز شده و پس از مضی 20 روز از تاریخ مذکور حکم قطعی می‌شود.
نظر اکثریت
مطابق ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی ادعای اعسار ازپرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدیدنظر یا فرجام مطرح خواهد شد طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است بنابرای دعوای اعسار از هزینه ی دادرسی قابلیت استماع و رسیدگی دارد و مرور زمان ده روزه اخطاریه رفع نقص را متوقف می‌نماید و پس از رسیدگی و صدور حکم بر رد دعوای اعسار چنانچه رفع نقص نگردد مطابق تبصره 2 ماده 339 قانون آیین دادرسی مدنی قرار ردّ دادخواست تجدیدنظر خواهی صادر و اعلام خواهد شد.
نظر اقلیت
چنانچه مطابق دادخواست تجدید نظرخواهی، تجدید نظرخواه نسبت به ابطال هزینه دادرسی اقدام نکرده باشد و منجر به صدور اخطاریه رفع نقص شده باشد اقامه ی دعوای اعسار از هزینه دادرسی به معنای رفع نقص نبوده و نمی تواند به عنوان رفع نقص تلقی گردد، چون مهلت ده روزه جهت رفع نقص موعد قانونی محسوب می‌گردد و موعد قانونی قابل تغییر نبوده مگر اینکه مبتنی بر عذر موجه قانونی یا سهو و اشتباه دفتر بوده باشد؛ بنابراین مطابق تبصره 2 ماده 339 و 451 و 452 قانون مدنی دعوای اعسار به مفهوم رفع نقص نبوده و قابلیت استماع را در این مرحله ندارد؛ مگر اینکه قبل از صدور اخطاریه رفع نقص دعوای اعسار مطرح گردیده باشد که قابلیت استماع و رسیدگی و صدور حکم را دارد.
نظر ابرازی
مطابق ماده 505 قانون آیین دادرسی مدنی ادعای اعسار از پرداخت هزینه دادرسی ضمن درخواست نخستین یا تجدیدنظر یا فرجام مطرح خواهد شد طرح این ادعا به موجب دادخواست جداگانه نیز ممکن است؛ بنابراین دعوای اعسار از هزینه ی دادرسی قابلیت استماع و رسیدگی دارد و مرور زمان ده روزه اخطاریه رفع نقص را متوقف می‌نماید و پس از رسیدگی و صدور حکم بر رد دعوای اعسار چنانچه رفع نقص نگردد مطابق تبصره 2 ماده 339 قانون آیین دادرسی مدنی قرار ردّ دادخواست تجدیدنظر خواهی صادر و اعلام خواهد شد.