صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/06/16
برگزار شده توسط: استان آذربایجان شرقی/ شهر سراب
موضوع
وصول لایحه دفاعیه خوانده پس از اعلام ختم رسیدگی
پرسش
اگر لایحه دفاعیه خوانده پس از ختم جلسه رسیدگی واصل شود تکلیف دادگاه چیست؟ آیا رأی حضوری است یا غیابی؟
نظر هیئت عالی
در احکام غیابی دادرس بدون استماع مدافعات خوانده و صرفاً به حکم قانون به منظور تسریع در رسیدگی در قطع دعوا و فصل خصومت اقدام به صدور رأی میکند. در این صورت محکوم علیه غایب میتواند با تقدیم دادخواست غیابی مطالب لازم را برای دفاع از دعوا بیان کند. در خصوص پاسخ به سوال با توجه به مقررات ماده 295 قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی باید قایل به تفکیک شد با این توضیح که ختم دادرسی همیشه و بلافاصله منتهی به صدور رأی نمیشود. اگر پس از ختم دادرسی و صدور حکم لایحه ای از خوانده واصل گردد، چون لایحه ارسالی مورد توجه واقع نشده حکم صادره نسبت به وی غیابی است. لیکن اگر پس از اعلام ختم دادرسی قاضی دادگاه نتواند بلافاصله انشای رأی کند به او اجازه داده شده ظرف یک هفته اقدام به صدور رأی کند و اگر پس از اعلام ختم دادرسی و قبل از صدور رأی لایحه ای از خوانده واصل شود، مسلم است دادرس دادگاه با بررسی لایحه واصله و توجه به مدافعات خوانده انشای رأی
خواهد کرد. در این صورت رأی صادره نسبت به خوانده حضوری خواهد بود.
نظر اتفاقی
نظر اول: باید پذیرفت و ترتیب اثر داد و رأی حضوری است. چون خوانده در هر حال از جریان رسیدگی مطلع است و چون منظور قانونگذار از اینکه در صورت ابلاغ واقعی اخطاریه به خوانده، حکم حضوری است، اطلاع خوانده از جریان دادرسی بوده، بنابراین، رأی حضوری است. به علاوه در ماده 164 آیین دادرسی مدنی سابق در خصوص رأی غیابی آورده: «.. یا مدعی علیه هیچ جواب کتبی نداده باشد» که این هم موید همین نظر است دادگاه باید لایحه را بپذیرد و مطابق آن تصمیم اتخاذ کند.
نظر دوم: اصلاً پذیرش مفاد چنین لایحه ای درست نیست و نباید به آن ترتیب اثر داد در مسایل حقوقی رعایت آیین دادرسی مدنی و مواعد، آمره بوده و باید دقیقاً رعایت شوند در مورد بالا چون خوانده تا ختم جلسه لایحه نفرستاده است، بنابراین، حق خواهان ضایع میشود چون در صورتیکه مفاد لایحه به نامبرده قرائت میشد حتماً در مقابل آن پاسخ ارائه میکرد. رأی دادگاه در این خصوص غیابی است و حق خوانده هم ضایع نمیشود چون در مرحله واخواهی میتواند دلایل و دفاعیات خود را ارایه کند.
نظر سوم: در این خصوص باید توجه داشت آیا دادگاه ختم رسیدگی را اعلام کرده یا خیر در صورتیکه ختم رسیدگی را اعلام کرده باشد نباید مفاد لایحه را بپذیرد ولی اگر ختم رسیدگی را اعلام نکرده است میتواند مفاد لایحه را مد نظر قرار داده وفق آن اقدام کند.