عدم استماع دعوای دارنده سند، علیه ظهر نویس پس از انقضای مهلت مقرر

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1383/09/14
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گرگان

موضوع

عدم استماع دعوای دارنده سند، علیه ظهر نویس پس از انقضای مهلت مقرر

پرسش

آیا با انقضای مهلت طرح دعوا علیه ظهرنویس چک، موضوع ماده 315 قانون تجارت، دعوای مطروحه قابل استماع است؟

نظر هیئت عالی

ماده 315 قانون تجارت و مواعد مندرج در آن ناظر به تاریخ مطالبه وجه چک از بانک محالٌ‌علیه است. لذا چنان‌چه ظرف مدت پانزده روز از تاریخ صدور چک دارنده چک به بانک مراجعه نکند و گواهی عدم پرداخت از بانک محال‌ٌعلیه صادر نشود، اساساً دعوای دارنده علیه ظهرنویس مسموع نخواهد بود.
مطابق رأی وحدت رویه شماره 597- 1374/2/12 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور، مهلت مقرر در ماده 286 قانون تجارت جهت استفاده از حقی که ماده 249 قانون تجارت برای دارنده سند تجاری منظور کرده، ناظر به طرح دعوا علیه ظهرنویس ظرف مهلت یک سال از تاریخ صدور گواهی عدم پرداخت است و ناظر به شخصی که به عنوان ضامن ظهر چک را امضا کرده و یا به هر تقدیر ضمانت وی از صادرکننده احراز شده، نیست.

نظر اتفاقی

ظهرنویسی به معنای نوشتن در پشت سند است. دارنده با امضای ظهر (پشت سند تجاری) آن را انتقال می‌دهد. ظهرنویسی انواعی دارد از جمله 1- ظهرنویسی به عنوان انتقال 2- به عنوان وکالت 3- به عنوان وثیقه، و ظهرنویسی با هر ماهیتی که ظهرنویس قصد می‌کند به صراحت ماده 277 قانون تجارت حاکی از انتقال برات است، با وصف فوق اصل «ظهرنویسی به عنوان انتقال است». چنان‌چه خلاف آن باشد باید قید شود چنان‌چه سند تجاری در وجه حامل باشد ظهرنویسی حکایت از ضمانت است در خصوص رعایت مهلت توسط دارنده چک ماده 286 قانون تجارت برای دارنده مهلت یک سال جهت طرح دعوا به طرفیت ظهرنویس تعیین کرده است. به استناد رأی وحدت رویه 597 مورخ 1374/2/12 هیأت عمومی دیوان‌عالی کشور چنان‌چه ظهرنویسی به عنوان ضمان باشد، رعایت مهلت‌ها ضروری نیست.