تاریخ نظریه: 1401/08/01
شماره نظریه: 7/1401/494
شماره پرونده: 1401-186/1-494 ک
استعلام:
در فرض بروز حادثه از جمله حادثه ناشی از بی‌احتیاطی در امر رانندگی نسبت به زائران ایرانی اماکن زیارتی در خارج از کشور و با فرض آن‌که مرتکب و مقصر حادثه تبعه غیر ایرانی با وسیله نقلیه غیر ایرانی باشد، با توجه به آن‌که سازمان حج و زیارت به عنوان متولی امر اعزام زائران وظیفه نظارتی بر عملکرد کاروان‌های زیارتی و حوادث ایجاد شده برای زائران را دارد، آیا دولت جمهوری اسلامی ایران و بیت‌المال مسئول پرداخت خسارت وارده (دیه) به تبعه ایرانی است؟
آیا موضوع می‌تواند مشمول حکم مقرر در ماده 435 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 قرار گیرد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
نظر به این‌که مطابق ماده 8 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 هرگاه شخصی غیر ایرانی در خارج از ایران علیه شخص ایرانی مرتکب جرمی شود، در صورتی مطابق قوانین کیفری جمهوری اسلامی ایران به جرم او رسیدگی می‌شود که در ایران یافت و یا به ایران اعاده گردد و چون در فرض سوال، متهم در ایران یافت و یا به ایران اعاده نشده است و موارد پرداخت دیه از بیت‌المال نیز یک امر استثنایی و منحصر به موارد مصرح قانونی است، لذا موجبی برای رسیدگی دادگاه‌های ایران و پرداخت دیه از بیت‌المال وجود ندارد و سازمان حج و زیارت نیز در این خصوص مسئولیتی ندارد. قابل ذکر است در صورتی که شخص مصدوم یا متوفی برای حوادث خارج از کشور تحت پوشش بیمه باشد برابر قرارداد بیمه، رفتار می‌شود.