تاریخ نظریه: 1401/11/11
شماره نظریه: 7/1401/1108
شماره پرونده: 1401-127-1108 ح
استعلام:
دادگاه کیفری دو در مورد اتهام متهم مبنی بر انشعاب غیر مجاز برق به استناد ماده یک قانون مجازات استفاده‌کنندگان غیر مجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز مصوب 1396 حکم به پرداخت جزای نقدی صادر کرده و در مورد جبران خسارت به لحاظ لزوم رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی و عدم تقدیم دادخواست خود را مواجه با تکلیفی ندانسته است. شرکت برق به لحاظ عدم صدور حکم به جبران خسارت نسبت به دادنامه تجدیدنظرخواهی کرده است و دادگاه تجدیدنظر با صدور قرار رفع نقص تحقیقات، پرونده را جهت رسیدگی و صدور رأی در خصوص جبران خسارت به دادگاه بدوی اعاده کرده است. با عنایت به مراتب فوق:
الف- آیا صدور حکم به جبران خسارت مستلزم تقدیم دادخواست است؟
ب- آیا تصمیم دادگاه تجدید نظر صحیح است؟
پ- نحوه و نوع اتخاذ تصمیم دادگاه بدوی را بیان نمایید.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف- نظر به این‌که ضرر و زیان ناشی از جرم و صدور حکم به جبران آن، از حیث ماهیت مجازات محسوب نمی‌شود و مطالبه آن عنوان دعوای حقوقی را دارد و با عنایت به قاعده کلی مذکور در ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 که مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم را مستلزم رعایت تشریفات قانون آیین دادرسی در امور مدنی مصوب 1379 از جمله تقدیم دادخواست می‌داند، در فرض سوال، صدور حکم به جبران خسارت وارده موضوع ماده یک قانون مجازات استفاده‌کنندگان غیر مجاز از آب، برق، تلفن، فاضلاب و گاز مصوب 1396 از این قاعده خارج نیست. همچنین تبصره ماده 2 آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده مصوب 1397/5/28 هیأت وزیران که دستگاه اجرایی مربوط را مکلف کرده است نسبت به طرح موضوع، پیگیری آن در مراجع قضایی حسب مورد از حیث پیگرد کیفری و حقوقی مرتکب (بویژه طرح دعوای مسئولیت مدنی مرتکب در جبران تمام یا بخشی از هزینه‌های خدمات مصرفی غیر مجاز و سایر خسارات و هزینه‌های مربوط) اقدام کند، موید این دیدگاه است. رأی وحدت رویه شماره 582 مورخ 1371/12/2 هیأت عمومی دیوان عالی کشور نیز در همین راستا است.