تاریخ نظریه: 1399/02/29
شماره نظریه: 7/99/160
شماره پرونده: 99-9/4-160ح
استعلام:
1- آیا دعوای تعیین نفقه ماهیانه بدون مطالبه آن برای مدت مشخص در صلاحیت شورای حل اختلاف است؟
2- آیا بر مبنای رأی صادره مبنی بر تعیین نفقه می‌توان اجراییه صادر کرد و از تاریخ رأی نفقه را از محکوم‌علیه گرفت؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در موارد تعیین میزان نفقه و ترتیب پرداخت آن، مطابق ماده 47 قانون حمایت خانواده مصوب 1391، دادگاه به طور معمول حکم به پرداخت نفقه صادر نمی‌کند و فقط میزان و ترتیب پرداخت را تعیین و اعلام می‌کند و صرف تعیین نفقه و میزان آن به معنای صدور حکم به پرداخت نفقه نیست. بنابراین در موارد مزبور دعوا غیرمالی و رسیدگی به آن از صلاحیت شورای حل اختلاف خارج است.
2- در فرض سوال، چنانچه دادگاه وفق ماده 47 قانون حمایت خانواده مصوب 1391 رأی صادر کرده باشد، از آن‌جا که اصولاً در رأی صادرشده مطابق این ماده قانونی، دادگاه صرفاً واجب‌النفقه بودن و میزان و ترتیب پرداخت نفقه را معین می‌کند، اجرای احکام تکلیفی نسبت به پیش از صدور اجراییه ندارد. شایسته ذکر است که مشابه همین سوال از تعدادی از مراجع عظام تقلید استفتاء شده است و ایشان به اتفاق فتوا داده‌اند که نفقه اقارب مربوط به پیش از اجرا به نفقه گذشته تبدیل می‌شود و قابل مطالبه نیست؛ مگر آن‌که با اذن حاکم به میزان نفقه قرض شده باشد که در این صورت قابل مطالبه است. همچنین مطابق ماده 7 قانون یادشده، دادگاه می‌تواند پیش از اتخاذ تصمیم در مورد اصل دعوی، راجع به نفقه زن و محجور دستور موقت صادر کند.