صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/08/16
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر خنداب
موضوع
نفقه نفس
پرسش
در پرونده اجرای احکام حقوقی محکوم علیه محکوم به پرداخت تعداد 705 سکه بهار آزادی در حق محکوم له (همسرش) می‌باشد
از طرفی محکوم له درخواست توقیف دیه متعلق به محکوم علیه که 3 فقره دیه کامل می‌باشد (به علت جراحات وارده اعم از عدم اراده در دفع ادرار و مدفوع، عدم توانایی مقاربت، خونریزی و ورم مغزی، کاهش سطح هوشیاری و غیره) را نموده است
با توجه به هزینه های بالای درمان و نگهداری محکوم علیه آیا می توان دیه های موصوف را توقیف نکرد؟ یا میزانی از آنرا توقیف نکرد؛ با چه تحلیلی؟
نظر هیئت عالی
نظریه اداره حقوقی قوه قضائیه به شماره 7/96/2994 مورخ 96/12/6 به شرح زیر مورد تایید است:
با عنایت به اینکه مهریه، دین زوج محسوب می‌گردد و با توجه به اینکه مستثنیات دین در ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 احصاء شده است و مبلغ پرداختی از سوی شرکت بیمه بابت دیه مصدوم در زمره مستثنیات دین نیامده است و قانون گذار با ذکر کلمه «صرفاً» در صدر ماده یاد شده، بر حصری بودن موارد مستثنیات دین تاکید کرده است و با عنایت به اصل وجوب ادای دین به نظر می‌رسد توقیف و برداشت مبلغ پرداختی بابت دین زوج بلامانع و مبتنی بر قانون است: گرچه تقاضای محکوم له مبنی بر توقیف آن به رغم اطلاع وی از نیاز محکوم علیه به آن برای درمان خود ممکن است عرفاً عمل شایسته ای تلقی نشود.
نظر اتفاقی
آنچه به نظر می‌رسد مهریه یک دین بر عهده محکوم علیه یاد شده می‌باشد و به موجب ماده 24 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394 به مستثنیات دین در 7 بند اشاره شده است از جمله به مسکن و اثاثیه و آذوقه و....، همچنین برای تناسب آن ملاک عرفی مقرر نموده است
حال در مانحن فیه و در اجرای اصل 167 قانون اساسی و با اتکاء به مسائل ذیل از تحریر الوسیله حضرت امام خمینی (ره)
مساله 4 از کتاب تحریر الوسیله فصل نفقات،القول فی نفقه القارب؛
«یشترط فی وجوب نفقه علی القریب قدره المنفقد علی نفقته بعد نفقته نفسه و نفقته زوجته...»
و مسئله 5 آمده است «المراد بنفقته نفسه المقدمه علی نفقته زوجته مقدار قوت یومه ولیلته و کسوته الائقه بحاله و کل ما اضطر الیه من الالات الطعام والشراب و الفراش و الغطاء و غیر ها...»
بنابراین بعنوان نفقه نفس می توان از دیه توقیفی مبلغی با جلب نظر پزشکی قانونی برای مدت حیات دنیوی معقول ایشان کسر نمود.