صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/13
برگزار شده توسط: استان خراسان رضوی/ شهر مشهد
موضوع
بررسی عنوان مجرمانه نصب جی پی اس بر خودرو دیگری
پرسش
الف با مراجعه به دادسرا شکایتی به شرح ذیل مطرح می‌نماید:
پس از اینکه توسط مامورین انتظامی دستگیر شدم، متوجه شدم طلبکارم با نصب دستگاه ردیاب روی خودرو شخصی، رفت و آمد من را تحت نظر داشته و علی رغم اینکه موضوع بدهکاری را قبول دارم لیکن اقدام طلبکار را مطابق قوانین نمی‌دانم و از ایشان بابت این موضوع شاکی و تقاضای رسیدگی دارم؛ با عنایت به موضوع شکایت شاکی، بفرمائید آیا اقدام مشتکی عنه واجد وصف کیفری است و در صورت مثبت بودن پاسخ با کدام عناوین کیفری مطابقت دارد؟
نظر هیات عالی
نصب دستگاه مکان‌یاب و ضبط صدا در خودروی شخصی دیگران شنود غیر مجاز موضوع ماده 730 محسوب نمی‌شود زیرا شنود مذکور در قانون ناظر به شنود اظهارات اشخاص در فضای واقعی نیست.
نظر اتفاقی
برخی عقیده به مجرمانه بودن این عمل نداشتند؛ شنود غیر مجاز نیست به این جهت که مرتکب شخص ثالث نیست و با توصیف قانونی بزه شنود انطباق ندارد؛ در بزه شنود غیر مجاز، ضرورت دارد ارتباط بین دو شخص اعم از حقیقی و حقوقی در حال تبادل باشد و شخص ثالثی این ارتباط غیر عمومی را شنود نماید. سرقت داده نیز نمی‌باشد به این دلیل که وصف تعلق داده به دیگری موجود نیست؛ موضوع ماده 582 قانون مجازات اسلامی تعزیرات هم منتفی است زیرا ضرورت طرفینی بودن مراسلات در این فرض نیز وجود دارد.
در این خصوص قانون خاص استفاده از بی سیم‌های اختصاصی و غیر حرفه‌ای مصوب 1345حاکم است، بند 7 ماده 11 قانون برخی از قضات دو فرض مطرح مطرح نمودند:
فرض اول جی پی اس به دستگاه و کامپیوتر خودرو نصب باشد، بزه ارتکابی دسترسی غیر مجاز خواهد بود و در غیر این صورت بزه ارتکابی سرقت رخ داده است؛ از آنجا که خودرو با حرکت کردن خود داده تولید می‌کند و این داده‌ها در کامپیوتر خودرو و کیلومتر شمار آن با راننده یا مالک آن است و از آنجا که جی پی اس با حضور و استقرار در خودرو عینً مکان یابی این داده‌ها را دریافت می‌کند می‌توان گفت ربودن داده‌های دیگری رخ داده است و سرقت رایانه‌ای است؛ لیکن شنود غیر مجاز نمی‌باشد زیرا ارتباطی محقق نشده است.
برخی نیز عقیده به وقوع بزه سرقت داده داشتند و اینکه سامانه تولید داده متعلق به بزه دیده نمی‌باشد تاثیری در وقوع جرم ندارد، همچنین اظهار داشتند فرض وقوع بزه شنود غیر مجاز وجود دارد، ارتباطات بین یک انسان و یک سامانه می‌تواند واژه ارتباط را تحقق بخشد و ضرورت ندارد این ارتباط بین دو انسان باشد.
نظر دیگر این که بزه ارتکابی شنود غیر مجاز است و سرقت داده نیست. برخی نیز بر این باور بودند که نصب ردیاب نیاز به تخصص دارد و عقیده داشتند بزه ارتکابی در هر حال دسترسی غیر مجاز می‌باشد.