صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1382/01/10
برگزار شده توسط: استان بوشهر/
موضوع
اختلاف در اطلاق متعه یا دائم بودن نکاح نود و نه ساله
پرسش
نکاح نود و نُه ساله و امثال آن دائم است یا موقت؟
نظر هیئت عالی
با توجه به تعریف نکاح منقطع در ماده 1075 قانون مدنی مبنی‌بر این‌که «نکاح وقتی منقطع است که برای مدت معینی واقع شده باشد.» و با عنایت به آثار حقوقی و شرایطی که برای نکاح منقطع از جهت عدم توارث و نداشتن نفقه و ذکر مدت و تعیین مَهر مترتب است، نکاح مورد سوال با تقدیر صحت منقطع بوده و احکام عقد منقطع بر آن مترتب خواهد بود. در خلال مدت، زوج می‌تواند نفقه مدت را بذل کند و در صورت فوت زوجین از همدیگر ارث نمی‌برند و نفقه زوجه مزبور برعهده زوج نیست. بنابراین، با توجه به حاکمیت اراده طرفین و مراتب فوق نکاح مزبور منقطع است.
نظر اتفاقی
در مورد این موضوع بین فقها اختلاف‌نظر وجود دارد برخی گفته‌اند چون مدت دارد و زن به اراده خود مشکل به وجود آورده است، شارع در قبال آن مسئولیتی ندارد و عقد موقت می‌باشد. حضرت امام خمینی (ره) در پاسخ اعلام کرده‌اند که در عقد ازدواج اگر مدت ذکر شده ولو این‌که طولانی باشد عقد متعه می‌باشد آیت اله حسین نوری همدانی هم این عقد را موقت می‌دانند. حضرت آیت الله گلپایگانی عقد موقتی را که به صورت عمری صیغه‌اش خوانده شده باطل دانسته‌اند. همچنین حضرت آیت الله سیستانی فرموده‌اند اگر صیغه‌های دراز مدت به مقداری باشد که از حد احتمالی عمر زوجین بیشتر باشد، باطل است. دکتر لنگرودی معتقد است هرگاه در طبیعت عقد نکاح اختلاف شود اصل آن است که دائم است. دکتر کاتوزیان نیز عقیده دارد اگر عقد طرفین در مورد دائم و موقت معلوم نباشد اصل دائم بودن عقد است. حقوقدان‌ها تمایل بیشتری دارند که عقد نود و نُه ساله و مثل آن را عقد دائم بدانند و محاکم نیز آرایی در همین رابطه اصدار کرده‌اند.