تاریخ نظریه: 1399/12/10
شماره نظریه: 7/99/1803
شماره پرونده: 99-168-1803 ک
استعلام:
به موجب رأی رویه شماره 790 مورخ 1399/4/1 هیأت عمومی دیوان عالی کشور که مقرر کرده است در جنایت علیه اشخاص که وقوع جرم محرز بوده ولی مرتکب شناسایی نشود می‌بایست دیه از بیت المال پرداخت شود، و از طرفی حسب مفاد ماده 104 قانون آیین دادرسی کیفری در جرایم تعزیری درجه چهار تا هشت که متهم شناسایی نمی‌شود می‌بایست تحقیقات حداقل به مدت دو سال ادامه یابد، آیا رعایت این دو سال در جرایمی که مجازات آن صرفاً پرداخت دیه یا حتی علاوه بر دیه مشمول حبس و... نیز می‌باشد ضرورت دارد ؟ در صورت مثبت بودن پاسخ، بعد از حلول دو سال و عدم حصول نتیجه، آیا پرونده فقط با دستور اداری ارسال می‌شود یا مستلزم صدور قرار است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، در مواردی که مجازات رفتار مجرمانه صرفاً دیه بوده و مرتکب نیز شناخته نشود از شمول ماده 104 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 خارج است. در این‌صورت پس از انجام تحقیقات کافی و عدم شناسایی مرتکب، پرونده با تصمیم اداری دادستان به دادگاه ارسال می‌شود.
ثانیا، عدم امکان شناسایی مرتکب وقتی مصداق پیدا می‌کند که با وجود تلاش و پیگیری‌های لازم، مقصر شناخته نشود. طول مدت پیگیری نیز ملاک نیست و هر اقدامی که به طور متعارف برای شناسایی مرتکب لازم است باید انجام شود.
ثالثاً، چنانچه ارتکاب جرم تعزیری مستلزم پرداخت دیه نیز باشد در صورت تحقق شرایط مقرر در ماده 85 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و تبصره یک این ماده، پس از اتخاذ تصمیم در خصوص جنبه تعزیری جرم (قرار توقف تحقیقات) مطابق ماده 104 قانون فوق‌الذکر پرونده جهت تعیین تکلیف در خصوص دیه با دستور اداری دادستان به دادگاه ارسال خواهد شد.