صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/07/24
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گمیش تپه
موضوع
تحقق جرم خیانت درامانت در اموال مشاع
پرسش
آیا امکان تحقق جرم خیانت در امانت در اموال مشاع وجود دارد یا خیر؟ به عنوان مثال دو نفر اتومبیلی را شریک هستند و یکی از دو شریک اتومبیل را بدون اجازه شریک دیگر به شخص ثالثی بدهد شخص ثالث نیز با اتومبیل تصادف یا مرتکب جرمی شود آیا شریکی که بدون اجازه شریک دیگر اتومبیل را در اختیار شخص ثالث قرار داده است مرتکب جرم خیانت در امانت شده است یا خیر؟
نظر هیئت عالی
با تذکر به اینکه عنصر سپردن در مال مشاع نیز قابلیت تحقق دارد و مشاعی بودن مال آن را نفی نمی کند، در صورتی که شریک در مال مشاعی که به وی مال مزبور سپرده شده باشد و وصف امانت صدق نماید، نسبت به مال مزبور به ضرر شریک دیگر (سپارنده مال) آن را تصاحب، تلف، استعمال یا مفقود کند، در این صورت فقط وقوع بزه خیانت در امانت قابل تصور است کما اینکه در تخریب عمدی مال مشاعی توسط احراز شرکاء رای وحدت رویه شماره 10 مورخ 1355/7/21 آن را جرم شناخته است و لذا نظریه اکثریت قضات محترم در نتیجه مورد تایید است.
نظر اکثریت
قانونگذار مطابق ماده 275 قانون مجازات اسلامی در سرقت و مطابق رای وحدت رویه شماره 10 مورخه 1355/7/21 تخریب در اموال مشاعی را جرم تلقی کرده است. چون هر جزء از مال مشاع متعلق به کلیه شرکا می‌باشد در خیانت در امانت نیز مال علاوه بر مرتکب به دیگری تعلق دارد بنابراین شرط تعلق مال به غیر در این فرض نیز وجود دارد لذا این جرم در اموال مشاع توسط احدی از شرکا نیز واقع می‌شود.
نظر اقلیت
در خصوص سرقت مطابق ماده 275 قانون مجازات اسلامی که بیان داشته سرقت در مال مشاع و مشترک مجازاتی دارد و آن را جرم دانسته و چنانچه شرایط سرقت حدی را نیز داشته باشد مجازات سرقت حدی شامل آن می‌شود. در خصوص تخریب در مال مشاعی نیز به موجب رای وحدت رویه دیوانعالی کشور به شماره 10 مورخ 55/7/21 تخریب در اموال مشاع توسط احدی از شرکا را در صورتی که اضرار و یا جلب منافع غیرمجاز با سوءنیت باشد را قابل تعقیب و مجازات دانسته است. ولی به نظر می‌رسد در خصوص خیانت در امانت در اموال مشاعی را نمی توان جرم تلقی کرد چون در اموال مشاع هر یک از شرکا در جزء جزء مال با هم شریک هستند و به نظر می‌رسد با توجه به اصول 1- قانونی بودن جرایم و مجازات ها 2- تفسیر مضیق قوانین کیفری 3- تفسیر به نفع متهم می توان گفت که خیانت در امانت در مال مشاع قابل تصور نمی‌باشد.