صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/12/05
برگزار شده توسط: استان قم/ شهر قم
موضوع
نحوه استرداد وجهی که در نزد موجر است پس از فوت او و همزمان با تخلیه مورد اجاره
پرسش
ماده 4 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 76 مقرر داشته که هرگاه موجر مبلغی به عنوان قرض‌الحسنه یا مشابه آن از مستأجر دریافت کرده باشد تخلیه و تحویل مورد اجاره موکول به استرداد وجه مذکور است هرگاه موجر پس از انعقاد قرارداد اجاره فوت کند و مدت اجاره منقضی و یکی از ورثه موجر تقاضای تخلیه ملک را نماید اولاً؛ باید تمام مبلغ مذکور را به مستأجر بپردازد یا فقط به میزان سهم خویش؟ ثانیاً: در صورت استرداد تمامی مبلغ، حق رجوع به سایر ورثه را دارد؟
نظر هیئت عالی
1. هرگاه موجر، پس از انعقاد قرارداد اجاره که در زمان حکومت مقررات قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1376/5/26، تنظیم شده فوت کند، با توجه به عمومات قانونی در باب ارث و مندرجات تبصره 2 ذیل ماده 10 آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور مصوب 1378/2/19، وراث موجر قائم‌مقام قانونی او هستند و پس از انقضای مدت اجاره، ولو یک نفر از وراث تخلیه مورد اجاره را تقاضا کند، باید تمامی مبلغی را که مورث او از مستأجر به عنوان قرض‌الحسنه دریافت کرده بوده، به مستأجر بپردازد و یا در صورت رسمی بودن سند اجاره به دایره اجرای ثبت تودیع کند؛ چه آن‌که مطابق ماده 4 قانون فوق‌الذکر، تخلیه و تحویل مورد اجاره به موجر یا قائم‌مقام او موکول به استرداد تمامی وجه مورد نظر است.
2. در صورتی‌که یکی از وراث، وجه قرض‌الحسنه را تأدیه کند در صورتی‌که اقدام به پرداخت مأذون به اذن سایر وراث باشد، به میزان سهم هر یک حق رجوع به آنان را دارد والا وفق ماده 267 قانون مدنی، حق رجوع نخواهد داشت.
نظر اکثریت
اولاً: بله باید تمام مبلغ مذکور به مستأجر پرداخت شود، تا حق تقاضای تخلیه برای وی ایجاد شود، ثانیاً: در مورد استرداد، حق مراجعه به سایر وراث را دارد.
نظر اقلیت
گروه اول: تمام حقوق مستأجر را (احد از ورثه) می‌پردازد، لکن چون بدون اذن آنان وجه را پرداخته است، حق مراجعه به سایر ورثه جهت دریافت سهم آنان را و همچنین خودش نیز بدون اذن سایر ورثه، حق تصرف در پلاک را ندارد.
گروه دوم: اصلاً ورثه چیزی نمی‌پردازند لیکن از ماترک متوفی اخذ می‌شود و تا زمانی که حقوق مستأجر پرداخت نشده، حق استفاده از مورد اجاره را دارد.