تاریخ نظریه: 1397/02/19
شماره نظریه: 7/97/258
شماره پرونده: 96-25-2190
استعلام:
با توجه به اینکه صدور گذرنامه یکی از خدمات کنسولی است که توسط کنسولگری های جمهوری اسلامی ایران انجام می‌شود و گذرنامه در خارج از کشور سند هویتی اشخاص می‌باشد خواهشمند است در پاسخ اعلام نظر فرمایند:
1- آیا دادگاه‌ها می‌توانند ایرانیان خارج از کشور را از خدمات کنسولی محروم نمایند یا خیر؟
2- آیا بدون درج در حکم دادگاه مقامات دادسرا می‌توانند ایرانیان مقیم خارج از کشور را از خدمات کنسولی محروم نمایند یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1 و2) اولاً: با عنایت به اصل 36 قانون اساسی و مواد 12 و 13 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، حکم به مجازات و اجرای آن باید به موجب قانون و با رعایت شرایط و کیفیات مقرر در آن باشد.
ثانیاً: بهرمندی اشخاص از خدمات کنسولی یا سفارتخانه ها، از جمله حقوق مدنی هر فرد است و اصولاً با توجه به اصول 22 و 41 قانون اساسی نمی توان کسی را از این حقوق مادام که تابعیت ایرانی از او سلب نگردیده است محروم نمود، مگر در مواردی که قانون تجویز کند. در قوانین فعلی، نصی در خصوص محرومیت اشخاص محکوم علیه از خدمات کنسولی یا سفارتخانه ها خواه به عنوان مجازات اصلی یا تکمیلی و تبعی وجود ندارد و وظیفه واحد اجرای احکام کیفری نیز اجرای مجازات مندرج در حکم است و تحمیل مجازات دیگری به محکوم علیه فاقد جواز قانونی است. احضار و جلب محکوم علیه برای اجرای مجازات به همان نحوی است که در قانون مقرر شده است و به کار گرفتن شیوه هایی نظیر محروم نمودن اشخاص از خدمات کنسولی یا سفارتخانه ها جهت دستیابی به محکوم علیه، فاقد وجاهت قانونی است.