صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1399/03/07
برگزار شده توسط: استان مرکزی/ شهر زرندیه
موضوع
ضرورت جبران زیان بزه دیده برای تعلیق اجرای مجازات
پرسش
با توجه به مواد 40 و 46 قانون مجازات اسلامی قانون‌گذار یکی از شرایط لازم برای صدور قرار تعلیق اجرای مجازات یا تعویق صدور حکم را جبران خسارات وارده به بزه دیده یا برقراری ترتیبات جبران ضرر و زیان توسط متهم تعیین نموده است ؟ آیا صرفاً در مواردی که شاکی برای جبران ضرر و زیان‌های وارده تقدیم دادخواست کرده باشد رسیدگی به این بند و احراز جبران ضرر و زیان یا برقراری ترتیبات جبران ضرر و زیان لازم است یا این‌که در هر صورت صدور قرار تعویق صدور حکم یا تعلیق اجرای مجازات منوط به جبران ضرر و زیان وارده است؟
نظر هیئت عالی
اقدام متهم برای جبران زیان ناشی از جرم از جمله شرایط تعلیق مجازات است و این امر مقید به دادن دادخواست و صدور حکم در این خصوص نمی‌باشد این شرط در سایر نهادهای ارفاقی در مرحله دادسرا از جمله تعلیق تعقیب، بایگانی کردن پرونده نیز پیش‌بینی شده است نتیجتاً نظریه اکثریت صائب اعلام می‌شود.
نظر اکثریت
این شرط در راستای آموزه‌های نظام عدالت ترمیمی و ناظر بر رفتار متهم پس از ارتکاب جرم است و وابسته به شاکی و خواسته او نخواهد بود نهاد ارفاقی تعلیق اجرای مجازات دائر مدار اصلاح مجرم است و اصولاً زمانی می‌توان مجازات یک مجرم را تعلیق نمود که هدف مجازات که همانا اصلاح و باز اجتماعی شدن مجرم از یک‌سو و جبران خسارات بزه دیده از سوی دیگر است، محقق شده باشد. بنابراین مجرمی که می‌خواهد مورد ارفاق قرار بگیرد باید در راستای تحقق این اهداف تلاش کرده باشد. لذا او باید زیان وارده به بزه دیده را جبران کند یا حداقل ترتیبات جبران آن را برقرار نماید و لازم نیست بزه دیده برای جبران این زیان اقامه دعوا کرده باشد.
نظر ابرازی
تفسیر مضیق نصوص جزایی دادگاه را ملزم می‌کند در موارد ابهام قانون را به گونه‌ای تفسیر کند که به نفع متهم و در راستای برائت و آزادی او باشد لذا وقتی تردید داریم که برای تعلیق مجازات متهم جبران ضرر و زیان لازم است یا خیر باید به این نکته توجه کنیم که جبران ضرر و زیان، جنبه حقوقی و مدنی است و صدور حکم یا رسیدگی به آن منوط به تقدیم دادخواست از سوی زیان دیده است. بنابراین در شرایطی که دادخواستی تقدیم نشده باشد این بند منتفی است.