تاریخ نظریه: 1396/11/07
شماره نظریه: 7/96/2716
شماره پرونده: 96-186/1-716
استعلام:
مطابق ماده 146 قانون مجازات اسلامی مصوب 92/2/1 افراد نابالغ مسئولیت کیفری ندارند و مطابق ماده 147 قانون مذکور سن بلوغ در دختران و پسران به ترتیب نه و پانزده سال تمام قمری است همچنین مطابق تبصره 1 ماده 49 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1370 و نیز تبصره 1 ماده 219 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور کیفری مصوب 1378 که منسوخ اعلام شده اند منظور از طفل کسی است که به حد بلوغ شرعی نرسیده باشد.
س: با توجه به قوانین فعلی ملاک تشخیص مسئولیت کیفری تنها سن می‌باشد یا اینکه دادگاه در فرض که متهم مذکر کمتر از 15 سال قمری دارد ولکن مطابق نظر پزشکی قانونی یا تشخیص دادگاه دارای آثار بلوغ مثل احتلام و موهای زهار و غیره.. می‌باشد این فرد بالغ دارای مسئولیت کیفری محسوب می‌شود یا خیر.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
طبق ماده 146 قانون مجازات اسلامی 1392، «افراد نابالغ مسئولیت کیفری ندارند» و مطابق ماده 147 همین قانون، سن بلوغ در دختران و پسران به ترتیب نُه و پانزده سال تمام قمری است. بنابراین، ملاک احراز بلوغ برای مسئولیت کیفری افراد طبق قانون، «سن» است که با توجه به تاریخ تولد مطابق شناسنامه و انقضای مدت 9 سال قمری تمام (در مورد دختران) و 15 سال قمری (در مورد پسران) از تاریخ تولد فرد بالغ تلقی می‌گردد و آثار و علائم دیگر که در استعلام به آن اشاره شده، قانوناً ملاک بلوغ برای مسئولیت کیفری محسوب نشده است و چنانچه فردی نابالغ، مرتکب یکی از جرائم موجب حد و قصاص (مانند قتل عمدی) گردد، بر اساس تبصره 2 ماده 88 قانون مذکور مجازات وی تعیین می‌گردد.