تاریخ نظریه: 1400/02/29
شماره نظریه: 7/99/1976
شماره پرونده: 99-168-1976 ک
استعلام:
فردی به اتهام جرایم موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری به عنوان مثال قتل عمدی تحت تعقیب قرار می‌گیرد و بازپرس قرار نهایی منع تعقیب صادر می‌نماید و با تایید دادستان پس از اعتراض شاکی در فرجه قانونی، پرونده به محکمه کیفری یک ارجاع می‌شود و دادگاه کیفری یک بعد از تحقیقات مجدد، قرار منع تعقیب را نقض می‌کند:
1- آیا دادگاه کیفری یک همانند محاکم کیفری دو می‌باید مطابق با مواد 274 و 276 و 405 قانون فوق‌الذکر قرار جلب به دادرسی صادر کند؟
2- آیا دادگاه کیفری یک می‌تواند با وجود نقض قرار منع تعقیب، قرار جلب به دادرسی صادر نکند و بازپرس تکلیف نماید که پس از تحقیقات دوباره، در خصوص اتهام قبلی متهم به صورت ماهوی نفیاً یا اثباتاً اظهار نظر کند؟
3- آیا بازپرس می‌تواند با وجود تکلیف دادگاه کیفری یک نفیاً یا اثباتاً اظهار نظر مجدد ننموده و دوباره پرونده را جهت تایید یا نقص تحقیقات قرار سابق‌الصدور به دادگاه اعاده نماید؟
4- در فرض تبعیت از دادگاه، چنانچه عقیده بازپرس منع تعقیب باشد، تصمیم به چه شکل خواهد بود؟ صدور قرار نهایی منع تعقیب یا صرفاً صورت‌جلسه به تاکید بر نظر سابق؟
5- در فرض صورت‌جلسه به تاکید بر نظر سابق و اعاده مجدد پرونده به دادگاه برای رسیدگی به اعتراض شاکی پیرو قرار منع تعقیب قبلی، آیا دادگاه می‌تواند اصرار ورزد تا بازپرس تصمیم خویش را در قالب قرار نهایی اتخاذ نماید؟
6- در فرض تبعیت از دادگاه، چنانچه بازپرس مجددا در خصوص اتهام قبلی متهم قرار منع تعقیب صادر کند، تکلیف پرونده مفتوح دادگاه کیفری یک پیرو اعتراض شاکی نسبت به قرار نهایی منع تعقیب سابق‌الصدور چه خواهد شد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مطابق ماده 405 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 سایر ترتیبات رسیدگی در دادگاه کیفری یک (به استثنای موارد خاص) همان است که برای سایر دادگاه‌های کیفری مقرر شده است و مطابق ماده 274 این قانون، در صورتی که دادگاه، اعتراض شاکی به قرار منع یا موقوفی تعقیب را موجه بداند آن را نقض و قرار جلب به دادرسی صادر می‌کند و در این خصوص تفاوتی بین دادگاه کیفری یک و دو نیست.
2- مطابق ماده 274 پیش‌گفته، در مواردی که به نظر دادگاه تحقیقات دادسرا کامل نباشد، بدون نقض قرار می‌تواند تکمیل تحقیقات را از دادسرا بخواهد یا خود اقدام به تکمیل تحقیقات کند. لذا نقض قرار منع تعقیب به دلیل نقص تحقیقات و الزام بازپرس به اظهار نظر مجدد در خصوص موضوع واحد موجه نیست.
3- با عنایت به اصل «قانونمندی دادرسی کیفری» مذکور در ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری و مستفاد از مواد 105 و 93 این قانون، بازپرس صرفاً در چارچوب موازین قانونی مکلف به تبعیت از دادگاه است.
4- 5 و 6- با توجه به پاسخ سوال‌های فوق، پاسخ به این سوال‌ها منتفی است.