تاریخ نظریه: 1398/04/25
شماره نظریه: 7/98/486
شماره پرونده: 98-168-486 ک
استعلام:
1- آیا می توان مشتکی عنه را به عنوان مطلع احضار نمود؟
2- آیا شخصی که به عنوان مطلع احضار می‌گردد می‌تواند وکیل معرفی نماید و در صورت منفی بودن پاسخ و معرفی وکیل و ارائه لایحه شعبه با چه تکلیفی مواجه می‌باشد؟
3- آیا می توان جهت دسترسی به آدرس متهم متواری احدی از بستگان وی یا شخصی که از آدرس متهم اطلاع دارد را جهت دسترسی به آدرس وی وسوال در خصوص محل اقامت متهم به عنوان مطلع احضار نمود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مطابق ماده 204 قانون آئین دادرسی کیفری 1392 با الحاقات و اصلاحات بعدی، بازپرس می‌تواند شخصی را که حضور و تحقیق از وی برای روشن شدن موضوع ضروری است به عنوان مطلع احضار نماید. بنابراین، تحقیق از مشتکی‌عنه که فعلا دلایل کافی بر توجه اتهام به وی وجود ندارد به عنوان مطلع و با رعایت حقوق ناظر به تحقیق از مطلعان از قبیل ماده 213 قانون یاد شده، فاقد اشکال قانونی است.
2- با توجه به مواد مختلف قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی و ماده واحده قانون احترام به آزادی‌های مشروع و حفظ حقوق شهروندی مصوب 15/2/ 1383 تصریح ماده 190 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 و اصلاحات و الحاقات بعدی به متهم در مرحله تحقیقات مقدماتی می‌تواند یک نفر وکیل دادگستری همراه داشته باشد، ناظر به حق تعیین وکیل نبوده و دلالت بر این ندارد که پیش از حضور متهم، اعلام وکالت وکیل و مطالعه پرونده ممنوع است. بدیهی است در صورتی که بازپرس مطالعه پرونده را با ضرورت کشف حقیقت منافی بداند یا جرم از جرایم علیه امنیت داخلی یا خارجی کشور باشد، مطابق ماده 191 قانون مذکور اقدام می‌کند. با توجه به مراتب فوق در صورت معرفی وکیل و ارائه لایحه، مقام قضایی به آن ترتیب اثر نمی‌دهد و با تکلیف دیگری مواجه نمی‌باشد.
3- ماده 174 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 تکلیف بازپرس در صورت عدم دسترسی به متهم را مشخص نموده است که شامل انتشار احضاریه در روزنامه است. هم‌چنین در خصوص نحوه دستیابی به متهم متواری، بازپرس را به صدور برگ جلب سیار(ماده 184 همین قانون)، استفاده از مساعدت شاکی برای جلب متهم(تبصره 3 ماده 184) و صدور دستور منع خروج از کشور(ماده 188) دلالت نموده است. از طرفی در ماده 204 قانون پیش‌گفته، احضار مطلع در راستای«روشن شدن موضوع» به تشخیص بازپرس مقرر شده است. بنابراین با لحاظ موارد فوق‌الذکر و ضرورت قانونی بودن احضار، بازپرس نمی‌تواند بستگان متهم متواری را صرفاً جهت ارائه نشانی محل سکونت یا مخفی‌گاه وی احضارنماید.