صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/06/05
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهان
موضوع
بررسی لزوم رسیدگی به صدمات متعدد ناشی از ضربه واحد منجر به فوت مجنی علیه در جنایات غیر عمدی
پرسش
در صورتی‌که در جنایات غیرعمدی (مانند بی‌احتیاطی در امر رانندگی) با ضربه واحدی صدمات متعدد ایجاد گردد که تعدادی از صدمات منتهی به فوت مجنی‌علیه گردد و تعدادی از صدمات نیز تأثیری در فوت نداشته باشد، آیا می‌بایست در خصوص صدمات اخیرالذکر جداگانه رسیدگی و کیفرخواست صادر گردد یا با توجه به اینکه کلیه صدمات و فوت در اثر ضربه واحدی ایجاد شده است موضوع مشمول قسمت اخیر بند ب ماده 539 قانون مجازات اسلامی (مصوب 1392) نمی‌گردد و صرفاً نسبت به قتل غیرعمدی رسیدگی و کیفرخواست صادر می‌گردد؟
نظر هیئت عالی
در قتل‌های غیرعمدی (مانند تصادفات مربوط به رانندگی یا سقوط از ساختمان به علت عدم رعایت نظامات مربوط به کار...)، چنانچه آسیب یا آسیب‌های بدنی وارده به متوفی در اثر یک رفتار مجرمانه مرتکب باشد و حادثه نیز بلافاصله منتهی به فوت مصدوم شود، مقصر تنها باید به پرداخت دیه نفس محکوم شود؛ لکن در صورتی که حادثه منتهی به مصدومیت فرد شده و متعاقباً مصدوم در اثر سرایت صدمه یا صدمات، فوت نماید، موضوع مشمول مقررات ماده 539 قانون مجازات اسلامی 1392 و حسب مورد، مشمول بندهای الف یا ب این ماده است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه اولاً: اصل در قانون مجازات اسلامی بر تعدد دیات است و تداخل دیات استثنائی است بر اصل مذکور، لذا باید به آنچه در قانون بیان شده است اکتفا کرد. ثانیاً: کلمه سرایت همانگونه که نظریه مشورتی شماره 1986/92/7 مورخه 92/10/14 نیز بدان اشاره نموده است به معنای اثر کردن است. یعنی صدمه وارده منتهی به فوت گردد و در این امر نیز تفاوتی میان اینکه مجنی‌علیه بلافاصله پس از ایراد صدمه فوت نماید یا مدت زمانی سپری و سپس صدمه وارده منتهی به فوت وی گردد وجود ندارد. ثالثاً: ماده 539 قانون مجازات اسلامی مجزای از مواد 541 تا 543 این قانون است. در این ماده (539) بحث تعدد ضربات مطرح نیست و بحث در خصوص سرایت یا عدم سرایت صدمه وارده است. لذا با توجه به مراتب فوق در فرض سوال متهم به پرداخت دیه نفس و صدمات غیر مسری در فوت محکوم می‌گردد و می‌بایست در دادسرا نیز در خصوص اتهام متهم دائر بر قتل غیرعمدی و ایراد صدمه بدنی غیرعمدی کیفرخواست صادر گردد، چه اینکه صدمات بر اثر ضربه واحدی ایجاد شده باشد یا ضربات متعدد.
نظر ابرازی
بحث در ماده 539 قانون مجازات اسلامی در خصوص سرایت و عدم سرایت صدمه وارده است و سرایت یعنی مدت زمانی از ایراد صدمه سپری شود، سپس آن صدمه باعث فوت مجنی‌علیه گردد. لذا در صورتی‌که بلافاصله پس از ایراد صدمات وارده مجنی‌علیه فوت نماید چه اینکه علت فوت ایراد یکی از صدمات باشد یا مجموع آنها، با توجه به اینکه بحث سرایت منتفی است، موضوع از شمول ماده 539 خارج است و متهم فقط به دیه نفس محکوم می‌گردد. لکن در صورت اثبات سرایت (وجود فاصله زمانی بین ایراد صدمه و فوت) فرقی میان اینکه صدمات با ضربه واحدی ایجاد شده باشد یا ضربات متعدد وجود ندارد و متهم به پرداخت دیه نفس و صدمات غیرمسری محکوم می‌گردد.