صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/10/11
برگزار شده توسط: استان مازندران/
موضوع
منظور از اولین جلسه رسیدگی موضوع ماده 87 قانون آیین دادرسی مدنی
پرسش
منظور مقنن از پایان اولین جلسه دادرسی در ماده 87 قانون آیین دادرسی مدنی چه زمانی است؟چنان چه در اولین جلسه رسیدگی، اخطاریه ابلاغ شده از طرفین واصل نشود ولی طرف دیگر در محکمه حاضر باشد آیا می توان این جلسه را اولین جلسه رسیدگی دانست یا خیر؟
نظر هیئت عالی
جلسه ای که از حیث قانونی معد برای رسیدگی باشد و شرایط تشکیل آن حاصل باشد، اولین جلسه رسیدگی اطلاق می‌شود و شرایط تشکیل چنین جلسه ای، به صورت حضور تمامی اصحاب دعوا در جلسه یا وصول اخطاریه های صحیحاً ابلاغ شده همگی آنان یا وصول لوایح دفاعی از جانب اطراف دعواست.
نظر اتفاقی
تعریف قانونی از اولین جلسه دادرسی ارایه نشده است ولی علمای حقوق هر یک تعریفی را ارایه داده اند از آن جمله اینکه جلسه دادرسی وضع یا تأسیس قانونی است که قائم به وجود دادرس و مقدمه تابع تشریفات قانونی است.
در این تعریف با اشاره به وجود دادرس به معنی عام و رعایت تشریفات حضور اصحاب دعوا جزو ارکان تشکیل جلسه دادرسی ذکر نشده است. این مطلب به نوعی در مواد 95 و 201 قانون آیین دادرسی مدنی نیز مذکور افتاد. بنابر تعریف مذکور و رعایت مواد پیش گفته می توان جلسه دادرسی را تشکیل یافته دانست. تنها تعریفی که در حکم اصراری هیأت عمومی 1339 از اولیه جلسه رسیدگی ارایه شده چنین /10/3 - دیوان عالی کشور به شماره 3031 است:
اولین جلسه دادرسی آنچنان جلسه ایی است که موجبات قانونی طرح و استماع دعوای طرفین فراهم باشد و اگر به جهتی از جهات، جلسه مزبور تجدید شود جلسه یا جلسات بعدی جلسه اول محسوب نمی شود.
این تعریف در کتب حقوقی نیز آمده است و علمای حقوق در پی این تعریف، تفسیری می کنند که اگر ما چنین جلسه ایی را تشکیل دهیم و طرفین تقاضای تجدید جلسه بکندد باز این جلسه، جلسه اول محسوب می‌شود؛ زیرا خواهان خود این حق را از خویش اسقاط کرده است و جلسه آتی جلسه دوم خواهد بود.
مطلب قابل ذکر دیگر اینکه، اگر در اولین جلسه دادرسی، خوانده اقدام به ایراد کند و دادرس بدون ورود در ماهیت دعوا، تصمیمی در خصوص ایراد بگیرد، این جلسه نیز جلسه اول دادرسی محسوب نمی شود زیرا؛ موجبات طرح و استماع دعوا فراهم نیست. این مطلب نیز 1314 دادگاه انتظامی به شرح زیر بیان شده است: /6/3 - تصریحاً در حکم شماره 1708 «هرگاه در جلسه اول، ایراد به عمل آید و دادگاه قراری در باب ایراد صادر کند چون دادگاه نمی تواند در جلسه به ماهیت دعوا رسیدگی کند، بنابراین جلسه اول دادرسی صدق نمی کند.»