صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/03/03
برگزار شده توسط: استان قزوین/ شهر قزوین
موضوع
وظیفه دادگاه تجدیدنظر در صورت مواجهه با عدم رعایت تشریفات دادرسی در دادگاه اطفال و نوجوانان
پرسش
در صورتی که دادگاه اطفال و نوجوانان بدون رعایت مواد 298، 412 و 415 قانون آئین دادرسی کیفری مبادرت به صدور حکم محکومیت نوجوانی را صادر نماید، مستنداً و مستدلاً نحوه اقدام و نوع تصمیم دادگاه تجدیدنظر را در مقام رسیدگی به تجدید نظرخواهی محکوم علیه تبیین نمایید؟
نظر هیئت عالی
عدم رعایت تشریفات دادرسی موجب نقض رای نیست؛ مگر آنکه به حدی تشریفات اهمیت داشته باشد که موجب بی اعتباری رای گردد؛ لهذا در مانحن فیه دادگاه تجدیدنظر در مقام رسیدگی علی الراس اقدام می کند؛ نتیجتاً نظریه اکثریت در حد استنتاج مرقوم تائید می‌گردد.
نظر اکثریت
در صورت عدم رعایت تشریفات دادگاه تجدید نظر باید رأساً با تشکیل جلسه رسیدگی تشریفات را رعایت نموده و پس از آن حسب مورد نسبت به تایید یا نقض رای اقدام نماید؛ زیرا اولاً، بند پ ماده 455 ق.آ.د.ک اطلاق داشته و تبصره آن را باید با توجه به بند مزبور تفسیر نماییم و یکی از مواردی که رای خلاف قانون است عدم رعایت تشریفات مهم و اساسی است که در این صورت دادگاه تجدید نظر با رعایت تشریفات اقدام به انشاء رای می‌نماید. ثانیاً، اعاده پرونده به دادگاه اطفال و نوجوانان برای رعایت تشریفات نیز صحیح نیست؛ زیرا مقنن اعاده پرونده را صرفاً در مورد نقص تحقیقات در بند الف ماده 455 همان پیش بینی نموده و اعاده پرونده در غیر این مورد فاقد وجاهت قانونی است. از سوی دیگر با توجه به اتخاذ تصمیمی ماهوی دادگاه بدوی تلقی حکم به قرار و اعاده آن تخلف بوده و وجاهت قانونی ندارد. ثالثاً، برخلاف نظر اقلیت بند ب ماده 469 قانون مرقوم که مربوط به نحوه اقدام دیوان عالی کشور است نمی توان برای دادگاه تجدید نظر استناد نمود زیرا رسیدگی دیوان شکلی بوده ولی رسیدگی دادگاه تجدید نظر ماهیتی است.
نظر اقلیت
در صورت عدم رعایت تشریفات، دادگاه تجدید نظر نمی تواند رأساً اقدام به رسیدگی با رعایت تشریفات نماید و باید پس از نقض رای پرونده را جهت رعایت تشریفات به دادگاه اطفال و نوجوانان اعاده نماید؛ زیرا اولاً، عدم اعاده پرونده و رسیدگی توسط دادگاه تجدید نظر به لحاظ قطعیت رای در این مرحله، یک مرحله به ضرر محکوم علیه بوده و موجب تضییع حقوق دفاعی وی می‌شود. ثانیاً، از وحدت ملاک بند ب ماده 469 ق.آ.د.ک می توان برای نقض و اعاده پرونده جهت رعایت تشریفات مستفاد نمود؛ ثالثاً، رایی که با عدم رعایت تشریفات اساسی صادر شود رای به معنای واقعی کلمه نبوده و فاقد اعتبار بوده و دادگاه تجدید نظر با تلقی آن به عنوان قرار آن را برای رعایت تشریفات نقض و اعاده می‌نماید.