قابلیت وصول هزینه های متعارف عزاداری متوفی

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/05/02
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر سمنان

موضوع

قابلیت وصول هزینه های متعارف عزاداری متوفی

پرسش

آیا هزینه های متعارف مراسم عزاداری متوفی (مربوط به مراسم سوم و هفتم و...) قابل مطالبه است؟

نظر هیئت عالی

مطابق مواد 190 و 225 قانون امور حسبی و ماده 896 قانون مدنی، حقوق و دیونی که به ترکه متوفی تعلق می‌گیرد، باید قبل از تقسیم آن، اداء شود و بر این مبنا انجام هزینه های کفن و دفن متوفی با رعایت شأن او لازم و ضروری است و از مهر و موم ترکه مستثنی می‌باشد؛ بنابراین هزینه های ضروری چون هزینه کفن و دفن، تجهیز متوفی، حفظ و اداره ترکه و... جزء دیون ترکه تلقی و قابل مطالبه است؛ لیکن سایر هزینه های عرفی مانند انجام مراسم سوم، هفتم، و... ضروری نیست و تحمیل آن به وراث محمل قانونی ندارد؛ مگر اینکه وراث به برگزاری این مراسم ها و پرداخت هزینه ها از ترکه توافق کرده باشند و در صورت وجود وصیت نامه و سفارش موصی، به برگزاری مراسم عزاداری و ختم قرآن و... از محل ثلث ماترک محاسبه و تادیه خواهد شد.

نظر اتفاقی

در ماده 869 قانون مدنی حقوق و دیونی که به ترکه متوفی تعلق می‌گیرد و باید قبل از تقسیم آن اداء شود؛ تصریح شده است. در راستای ماده ی مذکور؛ ماده 190 قانون امور حسبی هزینه های کفن و دفن متوفی را که با رعایت شأن او «لازم و ضروری» است از مهر و موم مستثناء کرده است و ماده 225 قانون اخیر هم هزینه ی کفن و دفن؛ تجهیز متوفی و سایر هزینه های ضروری از قبیل هزینه های حفظ و اداره ی ترکه؛ جزء دیون ترکه تلقی کرده است؛ بنابراین با توجه به این که ترکه جز در موارد استثناء حق ورثه می‌باشد (ماده 868 قانون مدنی) و قانونگذار موارد استثناء را تصریح کرده است؛ لذا به اقتضاء «اقتصار به قدر متیقن» و عدم جواز ضرر وراث و لحاظ مستندهای قانونی فوق، هزینه های غیر ضروری از قبیل هزینه های مربوط به مراسم سوم، هفتم و... جزء دیون ترکه به حساب نمی آید و قابل مطالبه نیست؛ مگر آن که وراث به پرداخت آن هزینه ها از ترکه توافق کرده باشند که بر فرض اثبات، به موجب صدر ماده 10 قانون مدنی، توافق به عمل آمده لازم الرعایه می‌باشد.