تاریخ نظریه: 1398/04/31
شماره نظریه: 7/98/141
شماره پرونده: 98-76-141 ح
استعلام:
آیا در صورتی که زوجه حق حبس داشته باشد زوج می‌تواند در صورت عدم تمکین زوجه و تقسیط مهریه ازدواج مجدد کند؟
آیا تمکین زوجه فرع بر تهیه مسکن و اثاث البیت متناسب است یا خیر؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- در ابتدا این توضیح ضروری است که موادی از قانون حمایت خانواده مصوب 1353 که به موجب قوانین بعدی نسخ نشده و با قانون حمایت خانواده مصوب 1391 نیز مغایرتی ندارد، از جمله ماده 16 آن قانون در خصوص اخذ اجازه ازدواج مجدد از دادگاه و بیان موارد آن به قوت و اعتبار خود باقی است. بر این اساس آن چه در بند 3 ماده 16 قانون حمایت خانواده مصوب 1353 (در بیان موارد جواز حکم ازدواج مجدد) مد نظر قانون‌گذار می‌باشد، مشعر بر عدم تمکین زن از شوهر و در راستای نشوز زن است و با عنایت به ماده 1085 قانون مدنی، اصطلاح «عدم تمکین» در ادبیات حقوقی معادل «نشوز» است که تحقق آن باید در دادگاه احراز شود و یا به موجب رأی دادگاه، زوجه به تمکین ملزم شده باشد؛ لذا فرض سوال که مربوط به صدور حکم تقسیط مهریه در زمان استفاده زوجه از حق حبس است، از موارد یاد شده خارج می‌باشد؛ همان‌گونه که عدم تمکین زوجه در راستای حق حبس، موجب سقوط نفقه نبوده و مانع تعقیب کیفری زوج به لحاظ عدم پرداخت نفقه نیز نمی‌باشد.
2- نظر به این که مقدمه تمکین، وجود مسکن و اثاث البیت مناسب و در خور شأن زوجه می‌باشد و فراهم نمودن موجبات تمکین بر عهده شوهر است، بنابراین تهیه مسکن از طرف زوج، مقدمه تمکین می‌باشد و احراز فراهم بودن مقدمات تمکین حسب مورد بر عهده دادگاه است.