صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/03/23
برگزار شده توسط: استان هرمزگان/ شهر بندر عباس
موضوع
حق داشتن وکیل درمرحله فرجام خواهی
پرسش
فردی به اتهام قتل عمدی از سوی دادگاه کیفری یک به قصاص نفس محکوم می‌شود، وکیل محکوم علیه تقاضای فرجام خواهی می‌نماید. دراین مرحله دیوان عالی کشور به دلیل اینکه وکیل طبق وکالتنامه اختیار فرجام خواهی نداشته است، پرونده را با نقص تحقیق به دادگاه اعاده میکند تا دادنامه به محکوم علیه ابلاغ و نظر وی را در مورد فرجام خواهی اخذ نماید، اما محکوم علیه به رای صادره اعتراض نمی کند و در ادامه درخواست اجرای حکم را دارد. آیا با توجه به الزامی بودن داشتن وکیل برای چنین اتهاماتی می توان بدون داشتن وکیل در این مرحله، عدم فرجام خواهی محکوم را پذیرفت وحکم را اجرا کرد ؟
نظر هیئت عالی
نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری شهرستان بندرعباس موجه و مورد تایید است، ضمناً در فرض پرسش ابتدا باید برای محکوم علیه وکیل تسخیری تعیین و سپس دادنامه به وی (وکیل) ابلاغ شود؛ نظریه مشورتی شماره 7/96/2752 مورخ 1396/11/9 اداره کل حقوقی به شرح ذیل موید این استنتاج است: الف - مستفاد از تبصره 2 ماده 190 و مواد 348 و 415 قانون آیین دادرسی کیفری 1392 تعیین وکیل تسخیری با مقام قضایی ذیربط با لحاظ شرایط قانونی است و لذا وکلای تسخیری فاقد قرارداد وکالت با متهم یا متهمان می‌باشند و حضور آنها جهت رعایت تشریفات شکلی رسیدگی الزامی است و در حقیقت دخالت وکیل تسخیری در امر دادرسی به حکم قانون است و نه بر اساس قرارداد. ب - نظر به اینکه تعیین وکیل تسخیری، انحصار به مرحله بدوی ندارد و مادامی که عنوان وکالت از وکیل مزبور سلب نگردیده، می‌تواند به وظایف وکالتی خود در مراحل بعدی نیز اقدام نماید؛ بنابراین وکیل تسخیری حق فرجام خواهی نسبت به آرای محکومیت حضوری را که در مرحله بدوی صادر شده است، را دارد.
نظر اکثریت
به موجب تبصره 2 ماده 190 و ماده 348 قانون این دادرسی کیفری درجرایم موضوع بندهای الف.ب.پ.ت ماده 302 قانون اخیرالذکر، صرفا درمرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و مرحله رسیدگی بدوی در دادگاه، حضور وکیل درجلسات تحقیق و رسیدگی الزامی است. قانون حضور وکیل در مرحله فرجام خواهی را ضروری ندانسته است، بنابراین تعیین وکیل تسخیری برای محکوم علیه در مرحله بعد از صدور حکم الزامی نیست.
نظر اقلیت
به موجب مواد 2 و 5 قانون آیین دادرسی کیفری که بیان کننده اصل تساوی سلاح و تضمین حقوقِ برابرِ طرفین در رسیدگی کیفری است. داشتن وکیل یکی از مصادیق سلاح و حقوق دفاعی طرفین است و به همین جهت قانونگذار برای تضمین حقوق متهم حضور وکیل او را در مرحله تحقیقات مقدماتی در دادسرا و رسیدگی در دادگاه طبق تبصره ماده 190 و ماده 348 قانون اخیرالذکر را ضروری دانسته است. به همین جهت است که وکیلِ متهم، می‌تواند حقوق او را به طور نسبی تضمین کند. در صورتی که دادگاه او را محکوم کرد اصول دادرسی عادلانه و تساوی سلاح و تضمین حقوقِ متهم، اقتضا دارد که دادنامه به وکیل او ابلاغ و در موضوع فرجام خواهی نیز محکوم رها نشود و تا پایان مراحل رسیدگی این حقوق مستمر، تضمین شود. بنابراین درفرض سئوال دادگاه باید برای متهم وکیل تسخیری تعیین نماید تا فرجام خواهی کند.