صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1380/03/26
برگزار شده توسط: استان قزوین/
موضوع
شرط ضمن‌عقد اجاره اراضی موقوفه
پرسش
اگر در قرارداد اجاره اراضی موقوفه شرط شود در صورتی‌که مستأجر کاربرد ملک را از مسکونی به تجاری تغییر دهد باید تمام سرقفلی مغازه احداثی را به اداره اوقاف پرداخت کند، آیا این شرط با توجه به این‌که در زمان انعقاد قرارداد مغازه وجود خارجی نداشته صحیح است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی(5): از آنجایی که در فرض سوال قرارداد اجاره ناظر به اراضی موقوفه است و به عبارت دیگر عرصه به اجاره واگذار می‌شود، مستأجر حق احداث اعیانی را دارا خواهد بود. بنابراین، در این حالت مستأجر عرصه، در آینده مالک اعیانی خواهد بود و نظر اکثریت نشست قضایی دادگستری استان قزوین به جز توضیح این نظریه (به لحاظ این‌که رابطه‌ی طرفین از ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 خروج موضوعی دارد) تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
نظر به این‌که این شرط از شروط موضوع مواد 232 و 233 قانون مدنی نیست و شرط حقیقی است لذا عدم وجود مغازه در زمان انعقاد قرارداد موجب بطلان شرط مذکور نمی‌شود.با این توضیح این شرط منافاتی با حقوق مستأجر بر اساس ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب سال 1356 ندارد زیرا ماده مزبور راجع به حقوق مستأجر و شرط مورد سوال مربوط به حقوق موجر است.
نظر اقلیت
حکم به موضوع تعلق می‌گیرد و چون در زمان انعقاد قرارداد، مغازه وجود خارجی نداشته در نتیجه شرط مزبور فاقد اثر قانونی است، به‌علاوه این شرط با ماده 19 قانون روابط موجر و مستأجر مصوب 1356 که به موجب آن سرقفلی به مستأجر تعلق می‌گیرد نه به موجر، مغایرت دارد.