تاریخ نظریه: 1401/08/17
شماره نظریه: 7/1401/813
شماره پرونده: 1401-54-813 ک
استعلام:
در خصوص اماکن عرضه مواد مخدر که مجهز به دوربین مدار بسته متعدد و درب‌های چند لایه و قفل‌های متعدد و نفوذ‌ناپذیر بوده و سقف آن اماکن نیز به صورت آهن‌کشی گسترده غیر قابل ورود و عرضه مواد مخدر صرفاً از روزنه‌های کوچک اتفاق می‌افتد و این امر موجب سختی کار نفوذ مأموران به آن اماکن و کشف مواد و دستگیری مجرمین را در پی داشته است:
1- آیا با توجه به قوانین و مقررات موجود در راستای تسهیل امر مبارزه با عرضه‌کنندگان مواد مخدر و کمک به مأمورین در این راستا صدور دستور تخریب آن اماکن وجاهت قانونی دارد؟
2- در صورت عدم امکان دستور تخریب و قلع و قمع مکان آیا صدور اجازه کندن و تخریب درب‌ها برای دست‌یابی به راه ورود به آن مکان امکان‌پذیر است؟
3- آیا دادستان صالح به صدور چنین دستوراتی است؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
1- مستفاد از اصول بیست و دوم، سی و ششم و چهل و هفتم قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مبنی بر «احترام به مالکیت مشروع اشخاص و ممنوعیت تعرض به اموال، حقوق و مسکن اشخاص» جز در مواردی که قانون تجویز می‌نماید و ماده 2 قانون آیین دادرسی کیفری مبنی بر«قانونی بودن فرایند دادرسی کیفری» این است که در فرض سوال، تخریب محل که «محل خرید و فروش» یا «توزیع مواد مخدر» است به معاذیری از قبیل «پیشگیری از وقوع یا تکرار جرم» فاقد وجاهت قانونی است؛ زیرا ایجاد محدودیت برای حقوق و آزادی‌های مشروع افراد باید به حکم صریح قانون باشد؛ بدیهی است این امر مانع اعمال ضمانت اجرای مقرر در ماده 13 قانون اصلاح قانون مبارزه با مواد مخدر با فرض فراهم بودن اقتضای این ماده نیست.
2- کشف جرم، تعقیب متهم و تفتیش و بازرسی منازل و اماکن بسته و تعطیل در مواردی که حسب قرائن و امارات، ظن قوی به حضور متهم یا کشف اسباب و آلات و ادله وقوع جرم در آن محل باشد (از جمله در فرض سوال) تابع عمومات مذکور در قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 از جمله مواد 137 و 145 قانون پیش‌گفته است.
3- اگر چه اقدام مناسب برای پیشگیری از وقوع جرم و اصلاح مجرمین، وظیفه‌ای است که طبق بند 5 اصل یکصد و پنجاه و ششم قانون اساسی بر عهده قوه قضاییه قرار دارد، اما تکالیف دادستان در جهت پیشگیری از وقوع جرم همان است که در قوانین پیش‌بینی شده و باید تدابیری را که به عنوان اقدام تأمینی لازم می‌داند، در حدود قوانین برای ضابطین تحت امر خود مقرر کند