مرجع تجدید نظرخواهی از آرای صادره قضات شورای حل اختلاف در دعاوی خانواده

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/06/13
برگزار شده توسط: استان گیلان/ شهر رشت

موضوع

مرجع تجدید نظرخواهی از آرای صادره قضات شورای حل اختلاف در دعاوی خانواده

پرسش

به استناد ماده 27 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 1394 مرجع تجدیدنظرخواهی از آرای قاضی شورا حسب مورد دادگاه عمومی حقوقی یا کیفری 2 همان حوزه قضایی می‌باشد. از آنجائیکه قضات شورای حل اختلاف با نصاب مقرر در ماده 9 قانون مرقوم صلاحیت رسیدگی به دعاوی مهریه، نفقه و جهیزیه که از جمله دعاوی خانوادگی می‌باشد را دارند. در فرض صدور حکم در این زمینه توسط قاضی شورای حل اختلاف رشت، مرجع تجدیدنظر آن با توجه به تشکیل دادگاه‌های خانواده در رشت، در صلاحیت این دادگاه‌ها است یا همچنان در صلاحیت دادگاه‌های عمومی حقوقی؟
در فرض اختلاف در صلاحیت بین دادگاه خانواده رشت با دادگاه عمومی حقوقی رشت، مرجع حل اختلاف کیست دادگاه تجدیدنظر یا دیوان عالی کشور ؟

نظر هیئت عالی

با توجه به رأی وحدت رویه شماره 773- 20/9/97 هیأت عمومی دیوان عالی کشور دادگاه های خانواده از محاکم اختصاصی هستند و حدود صلاحیت ذاتی آنها منحصراً در موارد مندرج در ماده 4 قانون حمایت خانواده است و آرای قضات شورای حل اختلاف در خصوص نفقه و... در محاکم عمومی (حقوقی) قابل اعتراض و تجدید نظر می‌باشد و در صورت حدوث اختلاف بین محاکم تجدید نظر و دادگاه های خانواده با عنایت به رأی وحدت رویه مذکور که محاکم خانواده را دادگاه اختصاصی دانسته، مرجع حل اختلاف در صلاحیت دیوان عالی کشور خواهد بود.

نظر اکثریت

رسیدگی دادگاه حقوقی در این مرحله به عنوان دادگاه تجدیدنظر است و همانطور که در محاکم تجدیدنظر استان، رسیدگی عمومی است نه اختصاصی در محاکم بدوی حقوقی نیز، به موجب ماده 27 قانون شوراهای حل اختلاف مصوب 94، رسیدگی به عنوان مرجع تجدیدنظر رسیدگی عمومی است لذا قانون گذار با علم به موضوع در قانون شورای حل اختلاف به عنوان قانون لاحق نسبت به قانون حمایت خانواده، رسیدگی محاکم عمومی حقوقی را به عنوان تجدیدنظر، صالح دانسته است از طرفی هر چند به موجب ماده 4 قانون حمایت خانواده برای دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی مشخصی تعیین شده است لیکن تا زمانی که این دادگاه به موجب قانون به عنوان دادگاه اختصاصی شناسائی نشده است نمی توان صلاحیت های مندرج در ماده 4 قانون حمایت خانواده را ذاتی دانست بلکه دادگاه خانواده نیز یک دادگاه عمومی است با صلاحیت های تخصصی که در ماده 4 از آن نام برده شده است. شبیه آن دادگاه اطفال است با صلاحیت تخصصی می‌باشد لذا با عنایت به مراتب معنونه فوق اختلاف در صلاحیت بین دو شعبه از یک استان، در صلاحیت محاکم تجدیدنظر همان استان می‌باشد.

نظر اقلیت

هر چند در ماده 27 قانون شورای حل اختلاف محاکم عمومی حقوقی و کیفری دو را حسب مورد صالح به رسیدگی به عنوان مرجع تجدیدنظر شناسایی کرده است لیکن مستفاد از ماده 28 قانون آیین دادرسی مدنی که دادگاه خانواده را به عنوان دادگاه اختصاصی تعیین ننموده است لذا با عمومی بودن این دادگاه علاوه بر محاکم حقوقی محاکم خانواده نیز صلاحیت رسیدگی به عنوان مرجع تجدیدنظر اینگونه از پرونده ها را دارند. با این استدلال بدیهی است مرجع حل اختلاف در صلاحیت نیز محاکم تجدیدنظر استان می‌باشد.