تاریخ نظریه: 1400/06/17
شماره نظریه: 7/1400/666
شماره پرونده: 1400-62-666 ک
استعلام:
هر گاه کارمند دولت مرتکب بزه تضییع اموال و وجوه دولتی موضوع ماده 598 قانون مجازات 1375 گردد مطابق با ماده فوق‌الذکر دادگاه تا 74 ضربه شلاق تعزیری مجازات تعیین می‌نماید حال هر گاه اداره دولتی میزان خسارت وارده را نیز اعلام و مطالبه نماید آیا دادگاه با توجه به متن ماده که بیان نموده «... علاوه بر جبران خسارت وارده و پرداخت اجرت‌المثل به شلاق تا 74 ضربه محکوم می‌شود...» می‌بایست بدون تقدیم دادخواست از ناحیه شاکی و به صرف تقاضا متهم را به پرداخت خسارت محکوم نمود؟ یا محکومیت به پرداخت خسارت مستلزم تقدیم دادخواست می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
ضرر و زیان ناشی از جرم و صدور حکم به جبران آن، از حیث ماهیت، مجازات محسوب نمی‌شود و مطالبه آن، عنوان دعوای حقوقی را دارد و با توجه به قاعده کلی مذکور در ماده 15 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392، صدور حکم به جبران خسارت جز در مواردی که مقنن به جواز صدور چنین احکامی بدون تقدیم دادخواست تصریح کرده است، نیازمند تقدیم دادخواست است؛ بنابراین صرف ذکر عبارت «علاوه بر جبران خسارات وارده» در ماده 598 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 (مذکور در فرض استعلام) به معنای نفی نیاز به مطالبه و نیز رعایت تشریفات مربوط نیست.