صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/09/11
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهان
موضوع
بررسی جرم نشر اکاذیب
پرسش
در خصوص جرم نشراکاذیب موضوع ماده ی 698 قانون تعزیرات:
1- آیا کتبی بودن اکاذیب شرط است یا خیر؟
2- آیا جرم اظهار اکاذیب به شخص واحد محقق می‌شود یا لازم است مخاطب اکاذیب جمع باشد؟
نظر هیات عالی
بزه نشر اکاذیب از جرایم مقید به وسیله بوده که وسیله مزبور از حیث نوع مکتوب و از حیث مصداق غیر محصور است و منصرف از بیان شفاهی است و مصادیق مذکور در ماده 698 قانون مجازات اسلامی بخش تعزیرات انحصاراً در قالب کتابت است
اضافه می‌نماید بزه صدرالاشعار نسبت به شخص واحد نیز قابل تحقق می‌باشد
نظر اکثریت
1- با توجه به قسمت دوم ماده 698 قانون مجازات اسلامی تعزیرات که بیان داشته (... یا با همان مقاصد اعمال را برخلاف حقیقت راساً یا به عنوان نقل قول به شخص حقیقی یا حقوقی یا مقامات رسمی تصریحاً یا تلویحاً نسبت دهد...) همچنین با عنایت به فلسفه ی وضع ماده فوق که در واقع جلوگیری از انتشار دروغ هایی است که به قصد اضرار به غیر یا تشویش اذهان عمومی یا مقامات رسمی صورت می‌گیرد لذا کتبی بودن اکاذیب موضوعیت نداشته و بزه نشر اکاذیب به صورت اظهار شفاهی نیز قابل تحقق است. لفظ عرایض در ماده 698 قانون مجازات اسلامی نیز به معنای عرض حالی بوده که به صورت شفاهی نیز مصداق پیدا می کند
2- با توجه به ماده 698 قانون مجازات اسلامی تعزیرات بزه نشر اکاذیب با اظهار اکاذیب به شخص واحد نیز قابل تحقق است.
نظر اقلیت
1- با توجه به اینکه در ماده 698 قانون مجازات اسلامی تعزیرات وسیله ارتکاب جرم صراحتاً مشخص گردیده (... به وسیله نامه، شکوائیه، مراسلات، عرایض یا گزارش یا توزیع هرگونه اوراق چاپی یا خطی با امضا یا بدون امضاء) جرم نشر اکاذیب از جمله جرائم مقید به وسیله بوده و صرفاً به صورت کتبی قابل تحقق است. نظریه مشورتی شماره 7/93/974 مورخ 93/04/25 نیز در تایید این دیدگاه بیان داشته: (بزه نشر اکاذیب از جمله جرائم مقید به وسیله بوده که وسیله مزبور از حیث نوع (مکتوب) و از حیث مصداق غیر محصور است و تمامی وسایل ذکر شده در ماده 698 قانون مجازات اسلامی تعزیرات و از جمله (عرایض) مکتوب هستند و لذا ماده مذکور منصرف از بیان شفاهی است) تفسیر مضیّق قوانین جزایی و تفسیر به نفع متهم نیز این دیدگاه را تقویت می‌نماید.
2- با توجه به اینکه می‌بایست اکاذیب انتشار یابد و عنوان بزه نیز نشر اکاذیب است لذا با اظهر اکاذیب به شخص واحد بزه مذکور تحقق نیافته است.