تاریخ نظریه: 1402/07/04
شماره نظریه: 7/1402/472
شماره پرونده: 1402-186/1-472ک
استعلام:
پیرامون اختلاف حادث شده در تعیین مجازات اشد در مواردی که حکم به حبس و جزای نقدی به صورت توامان صادر می‌گردد، مطابق با رای وحدت رویه شماره 744 دیوان‌عالی کشور (و عنایت به فرض سوال موضوع رای وحدت رویه) در مواردی همانندبزه کلاهبرداری که ضمن صدور حکم حبس حکم به جزای نقدی نیز صادر می‌شود، ملاک تعیین درجه مجازات، مجازات حبس می‌باشد. حال با این فرض، در مواردی که شخصی بابت ارتکاب جرایم متعدد (و نه یک جرم که مجازات‌های متعدد داشته باشد) محکوم به حبس و جزای نقدی گردد (مثلاً بابت تهدید محکوم به 5 ماه حبس تعزیری (درجه 7) و بابت توهین محکوم به 15 میلیون تومان جزای نقدی (درجه 6) گردد) در این حالت آیا مطابق با رای وحدت رویه شماره 744 دیوان عالی کشور، مجازات حبس اشد و لازم‌الاجرا می‌باشد یا مورد از موارد رای وحدت رویه نبوده و موضوع تبصره 3 ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 می‌باشد و مجازات جزای نقدی اشد می‌باشد؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف- رای وحدت رویه شماره 744 مورخ 1394/8/19 هیات عمومی دیوان‌عالی کشور، که بیان می‌کند «..... در مواردی که مجازات بزه، حبس توام با جزای نقدی تعیین گردیده، کیفر حبس، ملاک تشخیص درجه مجازات و بالنتیجه صلاحیت دادگاه است»، صرفاً ناظر به مواردی است که مجازات بزه، «حبس توام با جزای نقدی است» و به سایر موارد قابل تسری نیست.
ب- برای تشخیص مجازات اشد در محکومیت‌های متعدد تعزیری، باید مجازات‌های هر یک از جرائم ارتکابی بر اساس شاخص‌های ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 و تبصره‌های آن درجه‌بندی شده و مجازات مربوط به جرمی که از درجه بالاتر است، مجازات اشد محسوب می‌شود؛ لذا در فرض سوال، یکصد و پنجاه میلیون ریال جزای نقدی موضوع محکومیت بزه توهین از پنج ماه حبس موضوع محکومیت بزه تهدید، اشد محسوب و قابل اجرا است. بنابراین فرض سوال از قلمرو شمول رای وحدت رویه شماره 744 مورخ 1394/8/19 هیات عمومی دیوان عالی کشور خارج است.