صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/04/12
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر شهرضا
موضوع
نحوه رد مال در سرقت به مشارکت
پرسش
در صورتی که سرقت به نحو مشارکتی واقع شده باشد و عین مال نیز موجود نباشد، نحوه محکومیت سارقین به رد مال به چه نحو خواهد بود؟
نظر هیئت عالی
با عنایت به اینکه مسئولیت شرکای در سرقت در رد مال مسروقه یا قیمت یا مثل آن بر اساس احکام و آثار مسئولیت مدنی تعیین می‌گردد و اصل در مسئولیت مدنی، جبران خسارت در حدودی است که عامل زیان وارد نموده است و تضامنی بودن، استثنایی و نیازمند تصریح قانون می‌باشد، بنابراین در مورد مشارکت در سرقت، هریک از شرکای جرم مذکور به نسبت مالی که برده است، مسئولیت مدنی دارد و چنانچه سهم هریک از شرکای جرم سرقت معلوم نباشد، به نسبت مساوی محکوم به رد مال (مثل یا قیمت) خواهند شد و مسئولیت تضامنی غاصبان که ناظر به ایادی متعاقب است در فرض سوال صادق نمی‌باشد. بنابراین نظریه اقلیت قضات محترم دادگستری شهرستان شهرضا استان اصفهان مورد تایید است.
نظر اکثریت
با توجه به تعریف ارائه شده از غصب در قانون مدنی و تعریف ارائه شده از سرقت در قانون مجازات اسلامی، دو مفهوم سرقت و غصب از حیث احکام مربوط به ضمان مشابه می‌باشند لذا با توجه به ماده 317 قانون مدنی ید سارقین از نوع تضامنی می‌باشد.
نظر اقلیت
با توجه به ماده 275 قانون مجازات اسلامی، هریک از سارقین دارای سهم جداگانه در ارتکاب سرقت می‌باشند و هر یک از ایشان نسبت به سهم خود ضامن می‌باشند و در مواردی که احصاء سهم هر یک از سارقین امکان‌پذیر نباشد، هرکدام از سارقین به تساوی ضامن رد اموال ناشی از سرقت خواهند بود.
نظر ابرازی
با توجه به اینکه احکام مربوط به غصب و تضامنی بودن ید غاصبین راجع به موردی است که ایادی غاصبانه متاخر یا متقدم بر هم باشند و اینکه در قضیه مشارکت در سرقت، همانطور که از لفظ آن نیز قابل درک می‌باشد قواعد شرکت مدنی بین سارقین حاکم می‌باشد، لذا جهت تعیین تکلیف در خصوص رد اموال ناشی از شرکت در سرقت، باید به قواعد شرکت مدنی (مواد 598 و 571 قانون مدنی) رجوع نمود.