تاریخ نظریه: 1402/09/14
شماره نظریه: 7/1402/712
شماره پرونده: --- - 168 - 712 ک
در پرونده‌های با موضوع ورود غیر قانونی اتباع خارجی به کشور مطابق ماده 15 قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران، دادگاه علاوه بر حکم به تحمل حبس یا پرداخت جزای نقدی، دستور طرد محکوم‌علیه را به مقصد کشور متبوع نیز صادر می‌نماید. در پاره‌ای از موارد قبل از صدور رای، تبعه خارجی کفیل معرفی یا وثیقه تودیع می‌نماید و در صورت صدور قرار قبولی مطابق قانون اگر به علت دیگری بازداشت نباشد، می‌بایست فورا آزاد شود؛ لکن نظر به اینکه اقامت این قبیل افراد در صورت آزادی از زندان نیز غیر قانونی می‌باشد، لذا این دادگاه را در اتخاذ تصمیم شایسته در این خصوص ارشاد فرمایید.
با توجه به مواد 1 ، 11 و 16 قانون راجع به ورود و اقامت اتباع خارجه در ایران مصوب 1310 ، نیروی انتظامی مکلف است کلیه اتباع خارجی را که بدون مجوز قانونی در کشور اقامت دارند، مطابق ترتیبات مقرر در این قانون از کشور اخراج کند؛ اما چنان‌چه این افراد به مراجع قضایی معرفی شده و به اتهام «عبور از مرز ایران بدون داشتن اسناد و جواز لازم» و اقامت غیر مجاز تحت تعقیب قرار گیرند، اطلاق عبارت «متهمی که در مورد او قرار کفالت یا وثیقه صادر می‌شود» در ماده 226 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و عبارت «هر زمان متهم کفیل یا وثیقه معرفی کند» در تبصره این ماده، متهمی را که دارای تابعیت خارجی بوده و به طور غیر قانونی وارد کشور شده باشد را نیز شامل می‌شود. بر این اساس و با عنایت به ماده 4 قانون آیین دادرسی کیفری که مستظهر به اصل برائت، اقدامات محدودکننده و سالب آزادی را محتاج نص می‌داند، عدم پذیرش کفیل و یا وثیقه (بنا به ملاحظاتی نظیر مورد مذکور در فرض استعلام) فاقد وجاهت قانونی است.