صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1379/10/10
برگزار شده توسط: استان قم/
موضوع
ازدواج در ایام عده وفات
پرسش
زنی به طلاق رجعی، مطلقه می‌شود و پس از انقضای عده طلاق، شوهر می‌کند. پس از مدتی مطلع می‌شود که شوهر اول وی پس از طلاق در ایام عده فوت کرده است، ازدواج دوم ایشان‌چه حکمی دارد؟ با توجه به این‌که ازدواج دوم به ثبت رسیده است، در صورت جدایی دادگاه چه حکمی می‌تواند، صادر کند بطلان یا فسخ؟
نظر هیئت عالی
در فرض سوال هرگاه احد از طرفین، یا هر دو جاهل بر وجود مانع یا حرمت نکاح باشند و پیش از نزدیکی، آگاه و از هم جدا شوند، نکاح باطل است. چون جاهل بر وجود رابطه‌ی زوجیت یا حرمت نکاح بوده‌اند، حرمت ابدی ایجاد نمی‌شود. لذا اتفاق‌نظر ابرازی در نشست قضایی دادگستری استان قم، تأیید می‌شود.
نظر اتفاقی
مبدأ عده وفات، روزی است که خبر مرگ شوهر به زن می‌رسد. با توجه به مواد 1050 و 1051 قانون مدنی، کسی که زنی را که در عده وفات است برای خود عقد کند در صورت علم به عده، عقد باطل و حرمت ابدی ایجاد می‌شود و در صورت جهل، عقد باطل است، لیکن حرمت ابدی در صورتی حاصل می‌شود که نزدیکی هم واقع شده باشد در فرض سوال که ازدواج دوم قبل از شروع عده وفات واقع شده، عقد مذکور به حکم قانون و شرع باطل است و دادگاه باید حکم به بطلان آن صادر کند. در عین حال این امر، موجب ایجاد حرمت ابدی بین طرفین نخواهد شد.