شرایط طرح دعاوی هیأت‌های مذهبی به طرفیت اشخاص دیگر

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/14
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر گرگان

موضوع

شرایط طرح دعاوی هیأت‌های مذهبی به طرفیت اشخاص دیگر

پرسش

در پرونده‌ای از سوی هیئت مذهبی دارای مجوز رسمی از سازمان تبلیغات اسلامی دعوی با خواسته اثبات وقوع بیع و الزام به انتقال سند رسمی مطرح می‌شود.
1- آیا هیئت‌های مذهبی با فرض داشتن مجوز از سوی سازمان تبلیغات اسلامی دارای شخصیت حقوقی و اهلیت جهت معاملات و تملیک دارائی می‌باشند و مستلزم ثبت رسمی آن در قالب وقف یا یک شرکت اعم از مدنی یا تجاری یا موسسات غیر انتفاعی خواهد بود؟
2- آیا اعضای هیأت امنای هیئت‌های مذهبی می‌توانند به نام خود و به نمایندگی از هیئت مذهبی یا بنام هیئت مذهبی معاملاتی انجام دهند یا متعهد تعهدات هیئت واقع شوند؟
3- شرایط طرح دعاوی هیئت‌های مذهبی بطرفیت اشخاص دیگر از حیث سمت قانونی و ذینفعی در طرح دعوی به چه نحوی می‌باشد؟

نظر هیئت عالی

در صورتی که هیئت‌های مذهبی در قالب موسسات غیر تجاری به ثبت برسند، دارای شخصیت حقوقی تلقی و اهلیت تملک دارایی و طرح دعوا را خواهند داشت و اگر زیر مجموعه و تحت نظارت مساجد فعالیت نمایند، تبعاً مساجد که دارای شخصیت حقوقی می‌باشند، متکلف امور مالی و حقوقی آنان خواهند بود.

نظر اتفاقی

اشخاص حقوقی به دو دسته 1- اشخاص حقوقی حقوق عمومی مانند وزارتخانه‌ها، شهرداری‌ها و سایر موسسات دولتی 2- اشخاص حقوقی حقوق خصوصی تقسیم می‌شوند که اشخاص اخیر خود به دو دسته تقسیم می‌شوند: الف- شرکت های تجاری ب- سازمان و موسسات غیر تجاری؛ که این اشخاص اخیر، دارای اهداف و مقاصد غیر تجاری می‌باشند و حسب ماده 584 قانون تجارت از تاریخ ثبت در دفتر ثبت مخصوص، شخصیت حقوقی پیدا می‌کنند. هیئت‌های مذهبی را با توجه به فلسفه تشکیل آن، می‌توان در قالب این موسسات محسوب نمود که الزاماً می‌بایست به ثبت برسند. منتهی در برخی موارد که این هیئت‌ها عملاً زیر مجموعه و تحت نظارت مساجد فعالیت می‌نمایند تبعاً مساجد که دارای شخصیت حقوقی می‌باشند متکلف امورمالی و حقوقی آنان خواهند بود همچنین است زمانی که هیئت‌های مذهبی بعنوان موقوفه فعالیت می‌نماید که در این خصوص با توجه به شخصیت حقوقی موقوفه اقدام می‌گردد در غیر اینصورت هیئت‌های مذهبی می‌بایست در قالب موسسات غیر تجاری به ثبت برسند در غیر اینصورت فاقد شخصیت حقوقی تلقی و اهلیت تملک دارایی و طرح دعوی را ندارند و دعوی مطروحه از سوی آنان یا علیه آنان منجر به قرار عدم استماع می‌گردد.