صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1395/11/13
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر بسطام
موضوع
تغییر کاربری اراضی در حریم شهر
پرسش
ساخت و ساز در خارج از محدوده قانونی شهر و داخل در حریم شهر بزه تغییر کاربری موضوع ماده 1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها محسوب می‌شود یا خیر ؟
نظر هیئت عالی
براساس ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها مصوب 74 و اصلاحات بعدی سازمان جهاد کشاورزی موظف است از تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها در خارج از محدوده قانونی شهرها و شهرک ها جلوگیری نماید طبق ماده یک این قانون جلوگیری از تغییر کاربری در حریم شهرها نیز از وظایف سازمان مزبور است اینکه در ماده 8 قانون، صدور هرگونه مجوز یا پروانه ساخت و تأمین و واگذاری خدمات و تاسیسات زیر بنایی را از سوی دستگاه های ذیربط در اراضی زراعی و باغ ها موضوع ماده 1 از جمله شهرداریها را متوقف بر تایید کمیسیون موضوع تبصره 1 ماده قانون دانسته مستظهر این مطلب است که ساخت و ساز در حریم شهرها که با مجوز شهرداری صورت می‌گیرد می‌تواند از مصادیق تغییر کاربری محسوب و قابل تعقیب کیفری باشد نتیجتاً با استدلال مرقوم نظریه اکثریت قضات محترم تایید می‌گردد.
نظر اکثریت
ساخت و ساز در حریم شهر با توجه به اینکه خارج از محدوده قانونی شهر محسوب می‌شود، تحت شمول ماده 1 قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها محسوب می‌گردد و جرم است. اینکه ساخت و ساز خارج از محدوده قانونی شهر باشد کفایت می کند و اینکه داخل در حریم شهر باشد یا خارج از حریم، فاقد اثر می‌باشد.
نظر اقلیت
چنانچه اراضی مورد نظر در حریم شهر قرار داشته باشد مطابق ماده 2 قانون تعاریف محدوده و حریم شهر، روستا و شهرک و نحوه تعیین آنها مصوب 1384 نظارت بر احداث هر گونه ساختمان و تأسیسات که به موجب طرح ها و ضوابط مصوب، در داخل حریم شهر مجاز شناخته شده و حفاظت از حریم به عهده شهرداری می‌باشد. با عنایت به مواد 2، 99 و 100 قانون شهرداری، ساخت و ساز غیر مجاز در محدوده و حریم شهرها تخلف محسوب شده و قابل طرح در کمیسیون ماده 100 شهرداری ها می‌باشد. مستفاد از بند اول ماده یک آیین نامه مربوط به استفاده از اراضی، احداث بنا و تأسیسات در خارج از محدوده قانونی و حریم شهرها مصوب 1375 هیات وزیران، حریم شهر به عنوان محدوده توسعه آتی شهر و بخشی از محدوده قانونی شهر محسوب می‌شود و بر همین اساس است که شهرداری ها در حریم شهرها ارائه خدمات می نمایند. ازآنجا که ماده یک قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغ ها، بزه تغییر کاربری اراضی زراعی و باغ ها را در خصوص اراضی و باغات خارج از محدوده قانونی شهرها تعریف نموده است، لذا اراضی داخل در حریم شهر خارج از شمول عنوان بزه تغییر کاربری موضوع ماده 1 قانون مذکور می‌باشد. هر چند شاید ساخت و ساز انجام شده مشمول تخلفات ساختمانی باشد و در مراجع ذیصلاح قابل پیگرد باشد، لکن با توجه به اصل 37 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و مواد 4 و 265 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 و ماده 120 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در موارد ایجاد شبهه در امور جزائی و تردید در وقوع جرم، عمل ارتکابی فاقد وصف مجرمانه می‌باشد.