بررسی وجاهت یا عدم وجاهت قانونی اعزام زندانی به حوزه قضایی دیگر، بنا به درخواست مرجع معطی نیابت

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/10/15
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر شاهرود

موضوع

بررسی وجاهت یا عدم وجاهت قانونی اعزام زندانی به حوزه قضایی دیگر، بنا به درخواست مرجع معطی نیابت

پرسش

آیا اعزام زندانی از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر، بنا به درخواست مرجع معطی نیابت، جهت انجام تحقیقات از وی توسط خود مرجع معطی نیابت، دارای وجاهت قانونی است؟ به عنوان مثال: اگر موضوع نیابتی، درخواست اعزام زندانی به آن حوزه قضایی جهت تحقیقات از وی به عنوان شاهد یا مطلع یا متهم یا جهت برگزاری جلسه مواجهه حضوری، توسط خود مرجع معطی نیابت باشد، آیا اعزام وی به آن حوزه قضایی، حسب نیابت اعطایی، اقدامی قانونی است یا باید از انجام درخواست موضوع چنین نیابتی، به دلیل غیر قانونی بودن، خودداری ورزید؟

نظر هیئت عالی

نظریه اقلیت که وفق ماده 119 قانون آیین دادرسی کیفری، هرگونه اقدامی را قابل نیابت قضایی دانسته به نظر اعضاء هیأت، صائب تشخیص داده می‌شود.

نظر اکثریت

قانون آئین دادرسی کیفری، در خصوص این پرسش، صراحتاً تعیین تکلیف نموده است؛ به موجب ماده 119 قانون یاد شده، هر اقدامی که انجام آن خارج از حوزه ماموریت قاضی تحقیق لازم باشد، می‌بایست از طریق اعطای نیابت قضایی انجام گردد؛ لذا اعزام زندانی از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر، جهت تحقیق از وی، نباید مورد درخواست یک نیابت قضایی قرار گیرد و دارای وجاهت قانونی نیست و مرجع مجری نیابت، در صورت مواجه شدن با چنین نیابتی، می‌بایست از عمل به آن خودداری نموده و نیابت اعطائی را بدون اقدام اعاده نماید.

نظر اقلیت

با عنایت به اینکه در مقررات قانونی، هیچ منع صریحی در این خصوص وجود نداشته و هیچ مقرره قانونی، این امکان را سلب ننموده است و همچنین نظر به اینکه اصل بر این است که تحقیقات مقدماتی، رأساً توسط خود مرجعی که پرونده تحت امر وی است، انجام پذیرد و انجام تحقیقات از طریق اعطای نیابت قضایی و در یک حوزه قضایی دیگر، یک استثناست و نیز با توجه به اینکه قانون آئین دادرسی کیفری، یک قانون شکلی است و امکان تفسیر موسع در قوانین شکلی وجود دارد و نیز با عنایت به اینکه در برخی موارد مانند برگزاری جلسات مواجهه حضوری، هیچ راهی جز اعزام زندانی به حوزه قضایی دیگر وجود ندارد و در برخی موارد نیز شرایط پرونده به گونه‌ای است که اقتضا می‌کند خود مرجع معطی نیابت از شخص مورد نظر، به عنوان متهم یا مطلع یا شاهد، تحقیق نماید، لذا با عنایت به تمام این موارد، اعزام زندانی از یک حوزه قضایی به حوزه قضایی دیگر، بنا به درخواست مرجع معطی نیابت، جهت انجام تحقیقات از وی توسط خود مرجع معطی نیابت، دارای وجاهت قانونی است و هیچ مانع قانونی برای این منظور وجود ندارد و مرجع مجری نیابت، مکلف است در صورت مواجه شدن با چنین نیابتی، وفق آن عمل نموده و زندانی را به مرجع معطی نیابت اعزام نماید.