صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1398/06/27
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر دهاقان
موضوع
مرجع صالح در رسیدگی به قرار منع تعقیب صادره از دادرس دادگاه بخش یا دادرس جانشین بازپرس شهرستان در جرائم موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری
پرسش
در صورتی که دادرس دادگاه بخش یا دادگاه شهرستانی که دادستان یا بازپرس نداشته باشد به جانشینی بازپرس راجع به پرونده های موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری قرار منع تعقیب صادر نماید و آن دادگاه رئیس یا دادرس علی البدل دیگری غیر از مرجع صادر کننده قرار مذکور داشته باشد رسیدگی به اعتراض به قرار مذکور با دادگاه همان بخش یا با دادگاه کیفری دو شهرستان مربوطه یا دادگاه کیفری یک است؟
نظر هیئت عالی
نظریه اداره حقوقی قوه قضاییه به شماره 1075/98/7 مورخ 1398/7/23 به شرح زیر مورد تایید است:
با توجه به تصریح ماده 271 قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 مرجع صالح برای رسیدگی به اعتراض متهم نسبت به قرارهای قابل اعتراض و از جمله قرار منع پیگرد صادر شده در جرایم موضوع ماده 302 این قانون توسط دادرس دادگاه بخش یا شهرستان به جانشینی از بازپرس موضوع مواد 337 و تبصره ماده 92 قانون آیین دادرسی کیفری دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به آن اتهام را دارا می‌باشد بنابراین رسیدگی به اعتراض متهم حسب مورد با توجه به اتهام وی در دادگاه کیفری یک یا دو و یا دادگاه انقلاب خواهد بود مگر آن که دادگاه های کیفری یک یا انقلاب در حوزه قضایی دادسرا تشکیل نشده باشد که در آن صورت دادگاه کیفری دو صالح به رسیدگی می‌باشد.
نظر اتفاقی
در فرضی که دادگاه شهرستان به جانشینی از بازپرس به لحاظ نبود بازپرس در دادسرا رسیدگی می کند با توجه به اینکه به لحاظ ضرورت و لزوم تعیین تکلیف پرونده های موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری و در راستای ماده 92 قانون مذکور به دادرس دادگاه شهرستان ارجاع می‌گردد و دادرس تحت نظارت دادستان شهرستان مبادرت به رسیدگی می‌نماید و در صورت صدور قرار منع تعقیب در جرایم مذکور با توجه به ماده 271 قانون یاد شده دادگاه کیفری دو محل باید به اعتراض رسیدگی کند و نباید این گونه تصور کرد که در این فرض دادگاه شهرستان متناظر و هم درجه با مرجع رسیدگی به پرونده می‌باشد چرا که از باب ضرورت دادرس دادگاه شهرستان به عنوان جانشین بازپرس اقدام به انجام تحقیقات نموده است و در این فرض دادرس دادگاه شأن بازپرس دادسرای شهرستان را دارا و قرار منع تعقیب صادره توسط وی نیز در دادگاه کیفری دو شهرستان مربوطه مورد اعتراض واقع خواهد شد. همچنین در فرضی که دادرس دادگاه بخش مبادرت به انجام تحقیقات مقدماتی در پرونده های موضوع ماده 302 قانون آیین دادرسی کیفری می‌نماید با عنایت به اینکه دادرس بخش به صراحت ماده 337 قانون مرقوم تحت نظارت دادستان شهرستان انجام وظیفه می‌نماید و احکام بازپرس شهرستان بر اقدامات وی بار می‌شود و اگر بنا باشد قاضی دیگری در دادگاه بخش به اعتراض به قرار منع تعقیب صادره از دادرس بخش رسیدگی کند دو مرجع هم عرض یک بار به عنوان مرجع بدوی و یک بار به عنوان مرجع رسیدگی به اعتراض اقدام به رسیدگی نموده اند. لذا این اقدام به نظر خلاف اصول دادرسی بوده و دادرس یا رئیس دادگاه بخش از این حیث تفوقی بر دادرس دیگری دادگاه بخش ندارد.