فصل چهارم - ساختار و رویه‌ های نظارتی

از آیین نامه اجرایی ماده (14) الحاقی قانون مبارزه با پولشویی
اشخاص مشمول مکلفند واحدی را با توجه به نوع فعالیت و ساختار سازمانی خود ‌به ‌عنوان مسئول مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم به مرکز معرفی کنند. مسئول واحد مبارزه با پولشویی باید از مدیران ارشد اشخاص مشمول انتخاب شود. مرکز مکلف است بر اساس اهمیت واحد مذکور صلاحیت تخصصی مسئول این واحد را بررسی کند.
تبصره 1 - اشخاص مشمول مکلفند متناسب با گستردگی تشکیلات خود، ترتیبات لازم از جمله امکانات‌، اختیارات‌، منابع انسانی و بودجه را به ‌گونه ‌ای فراهم کنند که اطمینان لازم برای اجرای قوانین و مقررات مربوط به مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم حاصل شود.
تبصره 2 - تشکیل واحد مبارزه با پولشویی در موسسات مالی و اعتباری الزامی است. مسئول این واحدها باید مستقیماً زیر نظر مدیرعامل موسسه مالی و اعتباری باشند.
تبصره 3 - اشخاص مشمول مکلفند علاوه بر دریافت تأییدیه صلاحیت تخصصی مسئول واحد از مرکز‌، با استعلام از مراجع ذی ‌ربط، مطابق قوانین مربوط به احراز صلاحیت امنیتی و عمومی آنان نیز اقدام کنند.
تبصره 4 - در صورت نبودِ واحد مبارزه با پولشویی در شخص مشمول، وظایف و مسئولیت واحد مبارزه با پولشویی و نیز اجرای همه سیاست‌ ها و رویه‌ های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم بر عهده بالاترین مقام اجرایی شخص مشمول است.
تبصره 5 - وظایف و مسولیت ‌های واحدهای مبارزه با پولشویی نافی مسولیت‌ های بالاترین مقام اجرایی شخص مشمول در اجرای این آیین نامه و قانون نخواهد بود.
تبصره 6 - دستورالعمل اجرایی این ماده ظرف یک سال توسط مرکز با همکاری دستگاه ‌های متولی نظارت تدوین و توسط دستگاه‌ های متولی نظارت ابلاغ می ‌گردد.
وظایف واحدهای مبارزه با پولشویی به شرح زیر است:
1 - نظارت بر فعالیت ارباب ‌رجوع و اشخاص مشمول مربوط به ‌منظور شناسایی معاملات مشکوک.
2 - بررسی، تحقیق، اولویت ‌بندی و اعلام نظر در مورد گزارش‌ های ارسالی کارکنان دستگاه ذی ‌ربط.
3 - ارسال فوری گزارش‌ های مذکور در قالب برگه (فرم) و ساز و کارهای مشخص‌ شده توسط مرکز بدون اطلاع ارباب ‌رجوع.
4 - تهیه نرم‌افزارهای لازم به ‌منظور تسهیل در دسترسی سریع به اطلاعات مورد نیاز در اجرای قانون و مقررات و نیز شناسایی سامانه ای (سیستمی) معاملات مشکوک.
5 - طراحی ساز و کار لازم جهت اولویت‌ بندی، نظارت و واپایش (کنترل) فرایندهای مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم (فرایندهای جمع‌ آوری و تحلیل اطلاعات، استخدام نیروها، آموزش و غیره) و ارزیابی و ممیزی میزان اجرای آن در دستگاه مربوط.
6 - تأمین اطلاعات تکمیلی مورد نیاز مرکز و سایر مراجع ذی صلاح در امر مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم.
7 - صدور بخشنامه‌ های لازم در خصوص اجرای قانون و مقررات مربوط به مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم برای دستگاه ‌های تابع.
8 - بازرسی و نظارت از واحدهای تحت امر به ‌منظور اطمینان از اجرای کامل قوانین و مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم.
9 - تهیه آمارها و گزارش‌ های مربوط به اقدامات سازمان‌ های تابع در خصوص اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و نتایج آن.
10 - ارسال پرونده اشخاص مذکور در تبصره (3) ماده (4) قانون به مراجع اداری و قضایی و اعلام آن به مرکز.
11 - نگهداری سوابق و گزارش‌ های مکاتبات مربوط به دستگاه متبوع در خصوص موارد مربوط به پولشویی و تأمین مالی تروریسم.
12 - تهیه برنامه سالانه اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در شخص مشمول و واپایش (کنترل) ماهانه میزان اجرای آن.
13 - تهیه برنامه ‌های آموزشی بر حسب نوع فعالیت در خصوص موضوع این قانون.
14 - بررسی و انطباق مقررات و رویه‌ های داخلی شخص مشمول با مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم و ارایه بازخوردهای مناسب و اتخاذ اقدامات لازم جهت رفع ایرادهای موجود.
15 - انجام سایر وظایف محوله از سوی مرکز در چهارچوب مقررات این قانون.
به‌ منظور تسریع در دسترسی به اطلاعات لازم در صورت درخواست مرکز از اشخاص مشمول، یکی از اعضای واحد مبارزه با پولشویی شخص مشمول، با اختیار دسترسی ‌داشتن به همه اطلاعات شخص مشمول، در مرکز مستقر خواهد شد تا نیازهای اولیه مرکز را تأمین کند. فرد یاد شده به ‌هیچ ‌عنوان به اطلاعات مرکز دسترسی نخواهد داشت.
واحد مبارزه با پولشویی مکلف است همواره معاملات و عملیات صورت‌ گرفته در شخص مشمول را بررسی و ارزیابی کند و در صورت مشاهده هرگونه تخلف از اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم، حسب مورد به ارسال گزارش به مرکز یا دستگاه متولی نظارت اقدام نماید.
تبصره - تمام رویه‌ های اتخاذ شده جهت مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم در اشخاص مشمول باید با هماهنگی و تحت نظارت واحد مبارزه با پولشویی شخص مشمول صورت گیرد. این واحد مکلف است نظرهای مرکز و دستگاه متولی نظارت مربوط را در خصوص رویه‌ های مذکور و نحوه اجرای آنها اعمال کند.
دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند با هماهنگی با مرکز به‌ منظور ایجاد نظام نظارتی جامع و کارآمد، ظرف شش ماه پس از تصویب این آیین ‌نامه، رویه‌ های مناسب و سامانه‌ های لازم را به ‌منظور پایش مستمر، کشف تخلف، صدور اخطارهای لازم و اعمال مجازات ‌های متناسب، موثر و بازدارنده، جهت رفع نواقص و ناکارآمدی‌ ها در حوزه تحت نظارت خود طراحی و اجرا کنند.
تبصره 1 - دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند با توجه به ساختار سازمانی، نوع فعالیت و پیچیدگی‌ های مترتب بر فعالیت‌ ها در حوزه تحت نظارت، خطر (ریسک) پولشویی و تأمین مالی تروریسم را ارزیابی و اقدامات نظارتی خود را بر مبنای خطر (ریسک‌) های ارزیابی ‌شده طراحی و بر اساس آن عمل کنند.
تبصره 2 - دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند نحوه طبقه‌ بندی خدمات را بر اساس میزان خطر (ریسک‌) پولشویی و تأمین مالی تروریسم در حوزه تحت نظارت اعلام و بازخوردهای لازم را در خصوص آن به اشخاص مشمول ارایه کنند.
تبصره 3 - دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند با انجام بازرسی و بررسی‌ های دوره ‌ای، اطمینان یابند همه اشخاص مشمولِ تحت نظارت آنها دارای رویه ‌های مناسبی جهت شناسایی معاملات و عملیات مشکوک به پولشویی و یا تأمین مالی تروریسم هستند و در صورت کشف این معاملات، نسبت به ارسال گزارش برای مرکز اقدام می‌ کنند.
تبصره 4 - دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند با اعمال رویه‌ های مناسب، اطمینان یابند اشخاص مشمولِ تحت نظارت اطلاعات درخواستی از سوی مرکز را به ‌نحوی که درخواست می ‌شود، در اختیار مرکز قرار می ‌دهند.
تبصره 5 - دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند در صورت تخلف از اجرای صحیح مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط اشخاص مشمول تحت نظارت، بر اساس میزان تهدید منتج از تخلف صورت ‌گرفته، نسبت به ارسال گزارش ‌های فوری یا دوره‌ ای به مرکز اقدام کنند.
تبصره 6 - دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند هنگام ارایه هرگونه خدمت به اشخاص مشمول تحت نظارت، نسبت به حسن اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم ازسوی این اشخاص اطمینان یابند و در ‌غیر این ‌صورت از ارایه خدمات خودداری کنند.
اشخاص مشمول تحت نظارت مکلفند در بازه ‌های زمانی مشخص‌ شده توسط مرکز، نسبت به تکمیل برگه (فرم) ارزیابی اجرای مقررات و رویه ‌های مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم اقدام کنند.
تبصره 1 - فقط آن دسته از شرکت‌ های تجاری، موسسات غیرتجاری، مشاغل غیرمالی و اصنافی که مرکز تعیین می ‌کند، مکلف به تکمیل برگه (فرم) موضوع این ماده هستند.
تبصره 2 - دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند با همکاری و تأیید مرکز، برگه (فرم) موضوع این ماده را برای اشخاص مشمول تحت نظارت طراحی و در بازه‌ های زمانی سه‌ تا پنج ساله به‌ روزرسانی کنند.
تبصره 3 - دستگاه های متولی نظارت مکلفند با هماهنگی با مرکز، صحت اطلاعات برگه (فرم‌) های مذکور را از طریق روش‌ های هدفمند بازرسی نظیر بازرسی موردی، ارزیابی و نتیجه را برای مرکز ارسال کنند. این دستگاه ‌ها مکلفند جهت جلوگیری از ارایه گزارش‌ های نادرست توسط اشخاص مشمول، ساز و کار بازدارنده و موثری را طراحی کنند.
تبصره 4 - حسابرسان مکلفند نسبت به ارزیابی و صحت‌ سنجی برگه (فرم)‌ های موضوع این ماده در خصوص آن دسته از اشخاص حقوقی که طبق مقررات وظیفه دارند در مورد نحوه رعایت مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط آنها اظهارنظر کنند، اقدام نمایند. در این زمینه، مرکز مکلف است با همکاری سازمان حسابرسی‌، جامعه حسابداران رسمی ایران و دستگاه متولی نظارت مربوط نسبت به طراحی و تدوین برگه (فرم) ‌های ارزیابی موضوع این تبصره اقدام کند.
تبصره 5 - مرکز مکلف است امکان اجرای مفاد این ماده را به ‌صورت سامانه ای (سیستمی) از طریق سامانه موضوع ماده (4) این آیین ‌نامه فراهم کند.
دستگاه متولی نظارت مکلف است با انجام اقدامات لازم اطمینان یابد واحد مبارزه با پولشویی در هر یک از اشخاص مشمول تحت نظارت از اختیارات و دسترسی‌ های لازم و کافی برخوردار است و انجام تحقیقات و ارایه گزارش از سوی این واحدها به مرکز و سایر مراجع ذی‌ ربط منوط به تأیید و تصویب مرجع دیگری نیست.
مرکز مکلف است با همکاری دستگاه‌ های متولی نظارت و مبتنی بر ارزیابی ‌های صورت‌ گرفته، به رتبه‌ بندی اشخاص مشمول از نظر اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم اقدام کند.
تبصره 1 - مرکز مکلف است ظرف یک سال پس از تصویب این آیین ‌نامه، روش ارزیابی و رتبه ‌بندی موضوع این ماده را با همکاری دستگاه‌ های متولی نظارت در هر حوزه تعیین کند و در اختیار اشخاص مشمول قرار دهد.
تبصره 2 - دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند بر اساس ساز و کار اعلامی مرکز در اعطای تسهیلات، اعتبارات، امتیازات یا مجوزها به اشخاص مشمول، رتبه ‌بندی موضوع این ماده را لحاظ کنند؛به ‌صورتی ‌که در خصوص اشخاص مشمولی که عملکرد آنها ضعیف ارزیابی شده است، محدودیت‌ های متناسبی اعمال شود.
تبصره 3 - همه اشخاص مشمول مکلفند در تعاملات کاری خود با آن دسته از اشخاص مشمولی که در رتبه ‌بندی موضوع این ماده ضعیف ارزیابی شده ‌اند، تدابیر سختگیرانه ‌تری اعمال کنند و این اشخاص را اشخاص با خطر (ریسک) بالا در نظر بگیرند.
دستگاه ‌های متولی نظارت مکلفند گزارش شش‌ ماهه از اقدامات صورت‌ گرفته در حوزه تحت نظارت خود جهت مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم به مرکز ارایه کنند. مرکز مکلف است با بررسی این گزارش، عملکرد این دستگاه را ارزیابی و نتیجه را در گزارش موضوع بند (خ) تبصره ماده (7) مکرر قانون‌ لحاظ کند.
مرکز مکلف است با همکاری سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران، به طراحی و تدوین رویه‌ های ارزیابی حسابرسان از نحوه اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط اشخاص حقوقی و تعیین معیارهای معاملات و عملیات مشکوک اقدام کند و این رویه‌ ها و معیارها را هر سه سال یک‌ بار به ‌روزرسانی کند.
تبصره 1 - سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران مکلفند ضمن ابلاغ رویه ‌ها و معیارهای موضوع این ماده و آموزش ‌های لازم به حسابرسان، از حسن انجام این رویه ‌ها و گزارش معاملات و عملیات مشکوک مطابق مقررات توسط حسابرسان در سامانه جام اطمینان حاصل کنند.
تبصره 2 - حسابرسان مکلفند در ارزیابی ‌های خود از نحوه اجرای مقررات مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم توسط اشخاص حقوقی، نحوه تکمیل برگه (فرم) ارزیابی موضوع ماده (42) آیین‌ نامه را نیز لحاظ کنند.
تبصره 3 - جامعه حسابداران رسمی ایران مکلف است بر نحوه اجرای این ماده توسط حسابرسان نظارت کند.
تبصره 4 - دستگاه ‌های اجرایی و موسسات مالی و اعتباری مکلفند اطلاعات مورد نیاز حسابرسان را برای اجرای تکالیف این ماده در اختیار آنان قرار دهند. مصادیق این اطلاعات در این تبصره توسط مرکز با همکاری سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران تعیین خواهد شد.
تبصره 5 - سازمان حسابرسی و جامعه حسابداران رسمی ایران مکلفند زیرساخت‌ های مورد نیاز را جهت اجرای مفاد این ماده فراهم کنند.
صدور و تمدید هرگونه مجوز صنفی برای مشاغل ‌غیرمالی منوط به اخذ تعهد مبنی بر رعایت قوانین مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم است و نحوه احراز صلاحیت متقاضیان و صاحبان مشاغل غیرمالی در این زمینه بنا بر ساز و کار اعلامی توسط مرکز با همکاری وزارت صنعت‌، معدن و تجارت مشخص خواهد شد.
دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند در چهارچوب اولویت ‌های تعیین ‌شده توسط مرکز، برنامه سالانه مبارزه با پولشویی و تأمین مالی تروریسم دستگاه متبوع خود را جهت بررسی و تأیید به مرکز ارایه کنند.
تبصره - در پایان هر سال، دستگاه‌ های متولی نظارت مکلفند گزارشی از اقدامات انجام ‌شده و میزان پیشرفت برنامه‌ های ارایه ‌شده را جهت بررسی به مرکز ارایه کنند.
اشخاص مشمول مکلفند سامانه (سیستم) جامعی از مدیریت اطلاعات را ایجاد کنند که امکان انجام تکالیف محول شده اعم از واپایش (کنترل)، پایش و کشف تقلب را برای واحدهای مبارزه با ‌پولشویی فراهم آورد.