صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1381/05/11
برگزار شده توسط: استان کرمان/ شهر سیرجان
موضوع
وضعیت بیع در حالی که فروشنده و خریدار در خصوص ثمن ادعای متفاوتی دارند
پرسش
پس از انشای بیع، فروشنده ادعا می‌کند که بیع را با ثمن چهل میلیون ریال انشا کرده است، در حالی‌که خریدار مدعی است که بیع را با ثمن سی میلیون ریال قبول کرده است، در صورتی‌که هیچ‌یک دلیلی بر ادعای خود نداشته باشند، بیع چه وضعیتی خواهد داشت آیا بیع صحیح است یا باطل است؟
نظر هیئت عالی
نشست قضایی (1): از آن‌جایی‌که بیع عبارت است از تملیک عین به عوض معلوم و مطابق ماده 339 قانون مدنی پس از توافق بایع و مشتری در مبیع و قیمت آن عقد بیع به ایجاب و قبول واقع می‌شود، جهل به عوضین از موجبات بطلان عقد بیع است و در فرض سوال در شرایطی که در عقد بیع، ثمن معامله مشخص نشده باشد چون متعاملین نسبت به ثمن معامله به نوعی جاهل بوده‌اند و به توافق نیز نرسیده‌اند، بیع به نحو صحت صورت نپذیرفته و باطل می‌باشد با این ترتیب نظر اکثریت تأیید می‌شود.
نظر اکثریت
در صورتی‌که ثابت شود بایع بیع را با ثمن چهل میلیون ریال و خریدار آن را با ثمن سی میلیون ریال انشا کرده است، معلوم می‌شود که قصد طرفین نسبت به ثمن معامله با هم توافق نداشته است که نتیجه آن بطلان عقد خواهد بود. در فرض مسئله که دلیلی برای اثبات ادعای هیچ‌یک از طرفین وجود ندارد و هیچ‌یک از طرفین، ادعای توافق اراده طرفین را نسبت به ثمن معینی نیز ندارند، توافق طرفین در ثمن معامله و وقوع بیع بین طرفین مورد تردید قرار می‌‌‌گیرد که تشکیل عقد را به حکم اصل عدم باید منتفی دانست و اصل صحت نیز در مواردی‌که توافق قصد طرفین و یا تحقق سبب، موجد عقد مشکوک باشد جاری نخواهد شد، چه این‌که اصل صحت در مواردی جریان می‌‌‌یابد که وجود قصد انشای موافق طرفین به‌طور مسلم یا بر حسب ظاهر احراز شود.
نظر اقلیت
بیع صحیح می‌باشد زیرا قصد انشای عقد بیع وجود داشته است و فقط اختلاف در مبلغ ده میلیون ریال می‌باشد و بنا به اصل عدم زیادت نظر به این‌که طرفین در قدر متیقن ثمن معامله که مبلغ سی میلیون ریال باشد اختلاف ندارند شخصی که مدعی پرداخت چهل میلیون ریال می‌باشد، باید پرداخت مازاد ثمن را که مبلغ ده میلیون ریال باشد اثبات کند والا طبق اصل فوق بیع با ثمن سی میلیون ریال صحیحاً منعقد شده است.