تاریخ نظریه: 1396/09/28
شماره پرونده: 1380-1/168-96
استعلام:
با توجه به اینکه به محض حضور متهم مرجع قضایی مکلف می‌باشد بلافاصله نسبت به تفهیم اتهام به ایشان اقدام و حتی در فرض عدم دفاع خوانده و یا اقرار ایشان در صورتی که پرونده موعد جهت اخذ آخرین دفاع ایشان باشد نسبت به اخذ آخرین دفاع وی در همان جلسه اقدام نمایند با توجه به لزوم اخذ سوابق متهمین دو رویه فی‌مابین مراجع قضایی مشاهده می‌شود بدین نحو که:
الف-عده ای از قضات صرفاً مبادرت به استعلام سوابق متهم ازطریق سیستم cms و عده ای دیگر سوابق مندرج درcms را کافی ندانسته و ملاک تشخیص سوابق را پاسخ انگشت نگاری متهمین از دایره تشخیص هویت آگاهی می‌دانند نظر آن اداره در خصوص ملاک سوابق متهمین چه می‌باشد؟ آیا با توجه به راه اندازی سامانه cms از سال 1386 و اینکه هدف از اخذ سوابق بررسی محکومیت‌های موثر اشخاص برای لحاظ قرار دادن آن در حکم دادگاه می‌باشد آیا می‌توان ملاک را سوابق اشخاص در این سامانه دانست؟
ب-چنانچه پاسخ آن اداره در خصوص بند الف کافی بودن سوابق مندرج در سامانه cms و عدم ضرورت انگشت نگاری باشد آیا پس از تفهیم اتهام و در صورت معد بودن پرونده جهت اخذ آخرین دفاع و از طرفی لزوم انگشت نگاری آیا مجوزی درتعیین وقت نظارت برای مرجع قضایی وجود دارد تا به اعتبار وصول پاسخ انگشت نگاری از اخذ آخرین دفاع خودداری کنند یا اینکه می‌باید آخرین دفاع متهم نیز اخذ و صرف انجام یک انگشت نگاری که ارتباطی به اصل تحقیقات ندارد موجبی جهت عدم اخذ آخرین دفاع و به تأخیر انداختن آن نیست لذا با توجه به حالات پیش گفته خواهشمند است این حوزه قضایی را ارشاد فرمائید که کدام رویه از لحاظ قانونی صحیح می‌باشد.
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
الف) برابر تبصره ماده 652 قانون آئین دادرسی کیفری 1392 «مراجع قضائی می‌توانند استعلامات قضائی و کسب اطلاعات لازم را از طریق شبکه ملی عدالت به عمل آورند» و با بررسی انجام شده شبکه ملی عدالت در زمینه سوء پیشینه از داده های موجود در سامانه CMS استفاده می‌کند و در واقع شبکه یاد شده و سامانه CMS از اطلاعات واحدی تغذیه می‌شود و همکاران قضائی اطلاعات موجود در CMS را بدون واسطه و مستقیم با دسترسی به CMS استفاده می کنند و از آنجائی که ماده 652 یاد شده کسب اطلاع از طریق شبکه ملی اطلاعات را مجاز دانسته است، لذا اخذ اطلاعات مربوط به پیشینه کیفری از CMS به عنوان منبع اطلاعات شبکه ملی عدالت کافی تلقی می‌شود.
ب) نظر به اینکه سوابق کیفری متهم در تصمیمات قضایی از جمله متناسب سازی قرارهای تأمین، صدور قرار بایگانی کردن پرونده، اعطای آزادی مشروط و تعیین مجازات در مواردی نظیر تکرار جرم موثر است و متهم حق دارد در خصوص محتوای سوابق مزبور از خود دفاع نماید، لذا اخذ سوابق کیفری جزیی از تحقیقات مقدماتی محسوب و در مواردی که به نظر بازپرس استعلام سوابق ضرورت داشته باشد، اخذ آخرین دفاع پس از وصول پاسخ استعلام، خواهد بود.
سوب و در مواردی که به نظر بازپرس استعلام سوابق ضرورت داشته باشد، اخذ آخرین دفاع پس از وصول پاسخ استعلام، خواهد بود.