تاریخ نظریه: 1398/08/25
شماره نظریه: 7/98/1233
شماره پرونده: ک 3321-52-89
استعلام:
احتراماً نظر به اینکه حسب ماده 490 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392/2/1 در صورتی که پرداخت هر یک از انواع دیه به صورت اقساطی باشد معیار قیمت زمان پرداخت می‌باشد ولی قبل از تصویب قانون مجازات اسلامی جدید در صورتی که برای پرداخت دیه به صورت اقساطی حکم صادر می‌شد تا استرداد کامل دیه بدون افزایش قیمت پرداخت می‌گردید در خصوص پرونده هایی که قبل از تصویب قانون فوق الذکر قبل از مورخه 1392/2/1 رأی اعسار صادر و قطعی شده است و دیه بایستی به صورت قسطی پرداخت گردد.
اولا: در آن قسمتی از اقساطی که قبل از تصویب قانون مارالذکر بایستی پرداخت می‌شده ولی پرداخت نکرده‌اند و معوق شده است آیا معیار پرداخت قیمت زمان پرداخت می‌باشد یا بر مبنای اعسار صادره اقساطی بایستی تا استهلاک کامل دیه به صورت یکسان پرداخت گردد؟
ثانیا: در آن قسمت از اقساطی که بعد از تصویب قانون صدرالاشاره بایستی پرداخت می‌شده است آیا معیار پرداخت قیمت زمان پرداخت می‌باشد یا همچنان بر مبنای اعسار صادره اقساط بایستی تا استهلاک کامل دیه به صورت یکسان پرداخت گردد./ع
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
دادگاه در صورتی می‌تواند حکم به تقسیط ریالی دیه به صورت قطعی (فارغ از زمان پرداخت دیه) صادر نماید که این امر مطابق قسمت اخیر ماده 490 قانون مجازات اسلامی 1392 مورد توافق طرفین دعوی قرار گرفته باشد والاّ مستنبط از ماده مذکور این است که اقساط مربوط در هر سال باید براساس معیار زمان پرداخت صورت پذیرد، هرچند که بهتر است دادگاه، در اقساط دیه در صورتی که توافق وجود نداشته باشد، میزان اقساط را به صورت درصدی از دیه، نه مبلغ آن، قرار دهد تا اشکال در محاسبه ایجاد نگردد. بنابراین، چنانچه مبلغ اقساط دیه بدون توافق طرفین به صورت ریالی تعیین شده باشد، اجرای احکام باید مبالغ اقساط پرداختی را متناسب با نرخ دیه هرسال (سال پرداخت) محاسبه و از مجموع محکومٌ به، به صورت درصدی کسر نماید. این حکم قبل از تصویب ماده 490 یاد شده، نیز مستنبط از قوانین وموازین مربوطه بوده است.