صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1394/10/14
برگزار شده توسط: استان سمنان/ شهر سمنان
موضوع
دامنه شمول صدمه در مواد 2 و 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان
پرسش
منظور قانونگذار از صدمات در مواد 2 و 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان مصوب 1381 چیست؟ چه نوع صدماتی دارای جنبه عمومی است؟ آیا پدر و مادر هم مشمول این قانون هستند؟
نظر هیئت عالی
منظور از صدمات آسیب های بدنی، روحی و اخلاقی است و جرم مذکور طبق ماده 5 قانون مرقوم دارای جنبه عمومی است و بعضی از موارد آن مانند ممانعت از تحصیل نوعاً ناظر به والدین است در صورتی که از حدود متعارف و تادیب و حفاظت تجاوز کند والدین نیز قابل تعقیب می‌باشند.
نظر اتفاقی
نظر1: به نظر می‌رسد با توجه به مواد 2 و 4 از قانون فوق، مراد قانونگذار صرف صدمه جسمی نیست و اذیت و آزار روحی و روانی نیز باید مصداق داشته باشد؛ یعنی صدمات باید همراه با اذیت و آزار روحی روانی باشد. شکنجه از مواردی است که با یک بار تحقق پیدا نمی کند. به طور مثال اگر پزشکی قانونی اعلام کند که بزه دیده کابوس می بیند و ناراحتی روانی دارد، مشمول صدمه می‌شود والا مشمول کودک آزاری نمی شود.
نظر 2: این که جرم را مقید به اذیت و آزار روحی بدانیم صحیح به نظر نمی رسد و ظاهراً قانون مطلق است.
نکته ای که باید به آن توجه نمود آن است که فضای تصویب این قانون حمایت از کودکان بزه دیده بوده است. قانونگذار در برخی از قوانین بعضی افراد را به اقتضاء جنسیت یا به اقتضاء سن مورد حمایت قرار داده است و این قانون نیز بر همان اساس تصویب شده است که از کودکان حمایت شود و اولین بار بود که عبارت کودک آزاری به کار برده شد.
اگر این صدمه به سبب طفولیت و سن باشد مشمول این قانون است و کودک آزاری مصداق دارد یعنی کودک به عنوان هدف انتخاب شود و خشونت به کودک به واسطه ضعفی که دارد وارد شود مشمول این قانون است اما اگر به واسطه طفولیت نباشد مشمول این مقررات نیست.
پس این اطلاق را اگر به این صورت تفسیر کنیم با فلسفه وضع قانون نیز سازگار است.
اولاً؛ هدف قانونگذار حمایت از افراد زیر سن 18 سال است و این هدف نباید فراموش شود. ثانیاً اصل بر این است که هر گونه صدمه و آزار نسبت به افراد زیر سن 18سال مشمول این قانون است، مگر اینکه قرینه ای بر خلاف آن ارائه شود که در آن صورت از شمول این قانون خاص خارج است.
ثالثاً برای تشخیص موضوع و تعیین معیار می توان اینگونه بیان نمود که اگر مرتکب، آن جرم را با یک فرد بزرگسال هم می توانست انجام دهد، این مصداق کودک آزاری و مشمول این قانون نیست. اما اگر این جرم را نسبت به یک بزرگسال نمی توانست مرتکب شود، مصداق کودک آزاری است.