قیومت مادر با وجود ولی قهری

صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1388/05/05
برگزار شده توسط: استان گلستان/ شهر مینودشت

موضوع

قیومت مادر با وجود ولی قهری

پرسش

آیا مادر طفل با وجود ولی قهری می‌تواند قیم طفل باشد؟

نظر هیئت عالی

با توجه به مواد 1184 و 1185 قانون مدنی، در هر مورد که ولی قهری طفل (به شرط این‌که منحصر باشد) به موجب حکم دادگاه از تصرف در اموال صغیر منع شود و یا محجور گردد، تعیین قیم برای طفل ضروری خواهد بود که در این رابطه دادگاه می‌تواند مادر طفل یا هر فرد واجد شرایط دیگری را علی‌رغم ولی قهری غیرصالح (معزول یا محجور) نصب نماید. به علاوه وفق ماده 72 قانون آیین دادرسی کیفری، در مواردی که مشتکی‌عنه، ولی قهری طفل باشد (در جرایمی که رسیدگی به آن منوط به شکایت شاکی خصوصی است) و یا دسترسی به ولی قهری وجود نداشته باشد و یا موجب فوت وقت است، نیز با وجود ولی قهری قانونگذار، نصب قیم موقت را تجویز نموده که در این حالت نیز می‌تواند مادر طفل باشد. در غیر موارد فوق، نصب قیم با وجود ولی قهری مجوزی ندارد و اتفاق‌نظر مورد تأیید نمی‌باشد.

نظر اتفاقی

چنان‌چه طفلی ولی قهری داشته باشد، عنوان قیمومت چه برای مادر طفل و یا غیر وی فاقد وجاهت قانونی است، لکن چنان‌چه طفل مذکور جزء فرزندان معظم شهدا باشد، در این فرض به موجب قانون واگذاری حق حضانت فرزندان صغیر یا محجور به مادران آن‌ها مصوب 1364/5/6، حضانت فرزندان صغیر یا محجور که پدرانشان به مقام والای شهادت رسیده یا فوت شده باشند، با مادران آن‌ها خواهد بود. در این خصوص حقی را که قانون برای مادر مقرر داشته، بدون مداخله دادگاه نیز قابل اعمال است و مستلزم نصب از جانب دادگاه نیز نخواهد بود.