صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/06/09
برگزار شده توسط: استان کردستان/ شهر قروه
موضوع
جایگاه « اطلاع » خوانده و حضوری یا غیابی قلمداد شدن رأی اصداری در رسیدگی های توأمان
پرسش
خواهان دادخواست مطالبه طلب می دهد و بدواً درخواست صدور حکم اعسار از هزینه دادرسی را می‌نماید دادگاه در خصوص اعسار جلسه رسیدگی برگزار و خوانده در جلسه حضور می یابد حکم اعسار صادر می‌شود، متعاقباً جلسه دیگری برای همین پرونده برای رسیدگی به اصل خواسته تشکیل می‌گردد خوانده در این جلسه حضور می یابد دفاعی بعمل نیاورده ابلاغ نیز قانونی بوده با توجه به حضوری وی در جلسه اعسار در همین پرونده آیا دادنامه اخیر که حکم به محکومیت خوانده صادر شده حضوری محسوب است یا غیابی؟
نظر هیئت عالی
حضور خوانده در جلسه ی رسیدگی به دعوی اعسار به معنای اطلاع او از اصل خواسته دعوی نیست و تأثیری در اصل دعوی ندارد؛ بنابراین در صورت عدم حضور در وقت رسیدگی به اصل دعوا و عدم ابلاغ واقعی، رأی صادر شده نسبت به اصل دعوی غیابی تلقی می‌شود و مطابق ماده 303 ق.آ.د.م اگر خوانده یا وکیل و نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات رسیدگی حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاعی بعمل نیاورده باشد و یا اخطاریه ابلاغ واقعی نشده باشد، رأی صادر شده غیابی است و حضور و دفاع خوانده در جلسه رسیدگی به ادعای اعسار تأثیری در آن ندارد.
نظر اکثریت
مطابق ماده 303 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی حکم دادگاه حضوری است مگر اینکه خوانده یا وکیل یا قائم مقام یا نماینده قانونی وی در هیچ یک از جلسات دادگاه حاضر نشده و به طور کتبی نیز دفاع ننموده باشد و یا احضاریه ابلاغ واقعی نشده باشد. جلسه ای که برای رسیدگی به اصل خواسته تشکیل و حکم محکومیت صادر گردیده با جلسه ای که برای رسیدگی به اعسار تشکیل و حکم اعسار صادر گردیده فرق دارد هر دو جلسه و احکام صادره دارای عناوین مختلفی هستند منظور از جلسه دادگاه در ماده 303 جلسه ای است که به سبب آن رای مخصوص صادر می‌گردد حضور خوانده در جلسه اعسار از هزینه دادرسی دلالتی بر اطلاع وی از جلسه رسیدگی به اصل خواسته نمی‌باشد زیرا اوقات رسیدگی هر کدام متفاوت است.
نظر اقلیت
مستفاد از ماده 303 قانون آئین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی ملاک در حضوری یا غیابی بودن رای، اطلاع و عدم اطلاع خوانده از طرح دعوی و جلسه رسیدگی است وقتی خوانده در پرونده اعسار مطلع از طرح دعوی گردیده و در جلسه اعسار شرکت کرده عدم حضور وی در جلسه دعوی تاثیری در موضوع ندارد و رای حضوری محسوب خواهد شد ضمن اینکه مطابق ماده 302 قانون آ. د. م: اصل بر حضوری بودن آراء است لذا در موارد تردید و شک باید به اصل مراجعه کرد.