صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1396/08/16
برگزار شده توسط: استان فارس/ شهر شیراز
موضوع
بررسی تحقق تعدد معنوی یا مادی در موارد همزمانی ورود به عنف و تصرف عدوانی
پرسش
انتقال گیرنده منزل مسکونی متعلق به غیر، با علم به آنکه ملک متعلق به دیگری است و با فرض اثبات سوء نیت، با تخریب قفل منزل وارد آن شده و وسایل متصرف قبلی منزل را که در حال حاضر در آن زندگی می کند از منزل بیرون ریخته و خود در ملک متصرف می‌شود. در کیفرخواست تنظیمی از جانب دادسرای عمومی و انقلاب شیراز، اتهامات انتقال گرفتن مال غیر، تخریب قفل، ورود به عنف به منزل و مسکن غیر و تصرف عدوانی قید شده است. آیا مابین رفتارهای ورود به عنف به منزل و تصرف عدوانی تعدد معنوی برقرار است یا آنکه قاضی می‌تواند حکم به محکومیت متهم با رعایت قواعد تعدد مادی صادر نماید؟
نظر هیئت عالی
هر چند که در مواردی، عنوان مجرمانه ورود به عنف و تصرف عدوانی قابل تفکیک است و ارکان آن ها مستقل می‌باشد ولیکن در این فرض، عرفاً رفتار ارتکابی، رفتار واحد محسوب می‌شود؛ بنابراین می توان مورد را از موارد تعدد معنوی دانست.
نظر اکثریت
مقدمه بدون واسطه ارتکاب تصرف عدوانی، ورود به عنف به ملک است. در واقع کسی نمی تواند در ملک دیگری متصرف شود الا آنکه ابتدائاً به عنف وارد ملک شده باشد. در واقع ورود به عنف مقدمه واجب برای ارتکاب تصرف عدوانی است. در نتیجه امکان حکم به محکومیت شخص به تحمل دو مجازات از باب دو رفتار فوق وجود ندارد و صرفاً به مجازات تصرف عدوانی محکوم می‌گردد. موضوع ذکر شده در فوق مربوط به رکن مادی و شرایط و اوضاع و احوال جرم ارتکابی بوده و عنصر معنوی نیز مانع از امکان تحمل دو مجازات می‌باشد. در واقع امر، سوء نیت خاص متهم یا قصد نتیجه ایشان، صرفاً به تصرف به طور غیر مشروع در ملک دیگری انحصار داشته و بنابراین صرفاً عنصر روانی این بزه محقق است. از این جهت نیز امکان حکم به محکومیت متهم به تحمل دو فقره مجازات به لحاظ وجود تردید جدی در عنصر معنوی وجود ندارد.
نظر اقلیت
به چند علت امکان محکومیت متهم به صرف تصرف عدوانی وجود ندارد. اولاً: هیچگاه ورود به عنف، مقدمه تحقق تصرف عدوانی نیست؛ شخص می‌تواند بدون ورود به عنف به ملک دیگری و با سوء نیت خاص تصرف عدوانی، در ملک متصرف شده و مانع از ادامه تصرف مالک گردد. در مثال فوق نیز شخص با بیرون ریختن وسایل متصرف کنونی مرتکب رفتار ورود به عنف شده است. ثانیاً: بسیار غیر منطقی است که کسی که فقط به صورت عنف وارد ملک دیگری شده است با توجه به ماده 694 کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی به سه سال حبس محکوم گردد در حالی که کسی که هم وارد منزل دیگری شده و هم مرتکب تصرف عدوانی گردیده است با استدلال مقدمه واجب بودن ورود به عنف به مجازات ماده 690، یعنی یکسال حبس تعزیری محکوم گردد. ثالثاً: به هیچ وجه مثال فوق مشمول عنوان تعدد معنوی نیست؛ چرا که رفتار ورود به عنف، رفتار فیزیکی جداگانه و رفتار تصرف عدوانی، رفتار فیزیکی دیگری است. در نتیجه موضوع تعدد مادی می‌باشد.