صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/10/24
برگزار شده توسط: استان اصفهان/ شهر اصفهان
موضوع
صراحت انتساب الفاظ جهت تحقق بزه توهین
پرسش
زوجه در اظهارنامه‌ای به همسرش اظهار می‌دارد: « شما مصداق آیه 4 سوره منافقون و خانواده‌ات مصداق آیه 11 سوره بقره می‌باشند» آیا این انتساب عنوان مجرمانه دارد؟
نظر هیئت عالی
با توجه به ظهوری که در اظهارات متهم در اهانت به مخاطبین وجود دارد؛ نظریه اکثریت قضات محترم دادگستری اصفهان موجه و مورد تایید است.
نظر اکثریت
با توجه به اینکه آیه 4 سوره منافقون در خصوص ویژگی‌ها و صفات منافقان است و آیه 11 سوره بقره مربوط به ایجاد فساد در زمین است و زوجه با ارسال اظهارنامه، همسر و خانواده‌اش را مصداق آیات فوق دانسته و در واقع صفات فوق را به آنها نسبت داده است که موجب تحقیر و تخفیف آنها گردیده و با عنایت به اینکه عنصر مادی بزه توهین گفتار، نوشتار و یا کرداری است که باعث تحقیر طرف مقابل می‌شود، لذا موضوع می‌تواند مصداق بزه توهین (ماده 608 قانون مجازات اسلامی- تعزیرات 1375) باشد و تفاوتی نمی‌کند متن آیات در اظهارنامه قید شده باشد یا خیر.
نظر اقلیت
از شرایط تحقق بزه توهین این است که توهین باید صریح باشد و صراحت در انتساب داشته باشد و بر اساس تفسیرپذیر بودن یک کلام، نمی‌توان گوینده یا نویسنده آن را مورد تعقیب قرار داد، با کنایه سخن گفتن اصولاً موجب تحقق بزه توهین نمی‌گردد مگر آن که کنایه، بیان کننده مقصود گوینده باشد و در فرض سوال آیات فوق و معانی آنها دلالت بر توهین به طرف مقابل ندارد و قصد نویسنده یا گوینده صرفاً تذکر و یا ارشاد بوده و به همین دلیل جرمی صورت نگرفته و مصداق بزه توهین نمی‌باشد.
در راستای تأیید این نظر می‌توان به قانون استفساریه نسبت به کلمه اهانت، توهین، هتک حرمت مندرج در مقررات جزائی اشاره کرد که بر اساس این ماده اهانت و توهین عبارت است از به کار بردن الفاظی که صریح یا ظاهر باشد و یا ارتکاب اعمال و انجام حرکاتی که با لحاظ عرفیات جامعه و شرایط زمانی و مکانی موجب تحقیر آنان شود و عدم ظهور الفاظ، توهین تلقی نمی‌گردد.