تاریخ نظریه: 1399/03/31
شماره نظریه: 7/98/2035
شماره پرونده: 98-186-2035ک
استعلام:
با عنایت به صدور نظریه شماره 1594/98/7 مورخ 1398/11/14 آن اداره کل، مستدعی است مصادیق ربودن گوشی تلفن همراه مشمول ماده 665 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 را به طور واضح بیان کنید.
حال که در قانون صراحت وجود ندارد، با توجه به تفاوت فاحش مجازات در مواد 657 و 665، آیا بهتر نیست که با توجه به اصل تفسیر مضیق، اکتفاء به قدر متیقن اکتفاء شود؟
نظریه مشورتی اداره کل حقوقی قوه قضاییه:
اولاً، ربودن گوشی تلفن همراه چنانچه به نحو قاپیدن باشد، با توجه به تمثیلی بودن عبارات «کیف زنی» و «جیب‌بری» و شمول عبارت «امثال آن» مشمول ماده 657 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 است و در صورتی که سرقت تلفن همراه مقرون بر شرایط مذکور در مواد 651 تا 660 نباشد، مشمول ماده 661 این قانون است.
ثانیاً، نظریه اکثریت: با توجه به عدم ذکر قید پنهانی بودن در تعریف سرقت مذکور در ماده 267 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392، به نظر می‌رسد مواردی مانند «ربودن مال دیگری» به طور موقت و بدون قصد محرومیت دایم مالک از مالکیت آن، مشمول ماده 665 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 است.
نظریه اقلیت: قانونگذار در ماده 197 قانون مجازات اسلامی مصوب 1370 قید «پنهانی بودن» را از ارکان جرم سرقت موجب حد و تعزیر برشمرد و بر این اساس، در قانون مجازات اسلامی (تعزیرات) مصوب 1375 ذیل فصل بیست و یکم، سایر ربایش‌هایی که وصف «پنهانی» نداشته و مشمول تعریف کلی سرقت نمی‌شوند؛ همانند جیب‌بری و کیف‌زنی را تحت عنوان «سرقت و ربودن مال غیر» جرم‌انگاری کرد؛ اما قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در ماده 267 قید «پنهانی بودن» را از تعریف جرم سرقت حذف کرد. بنابراین اوصاف «پنهانی بودن» و «هتک حرز» موضوع بندهای «ب»، «پ»، «ت» و «ث» ماده 268 قانون اخیر صرفاً از شرایط تحقق جرم سرقت مستوجب حد است. بر این اساس و با توجه به تعریف جرم سرقت در ماده 267 پیش‌گفته و ماده 276 این قانون، «ربودنی» که واجد عنوان سرقت نباشد قابل تصور نیست.