صورتجلسه نشست قضایی
تاریخ برگزاری: 1397/08/10
برگزار شده توسط: استان مازندران/ شهر نکا
موضوع
تسری حکم حضوری بودن اعسار از هزینه به اعسار از محکوٌم به
پرسش
آیا حکم مقرر در ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی مبنی بر حضوری بودن حکم اعسار از پرداخت هزینه دادرسی در خصوص حکم راجع به اعسار از محکوم به هم صادق است یا خیر؟
نظر هیئت عالی
حکم موضوع ماده 507 ق.آ.د.م راجع به اعسار از هزینه دادرسی است یک حکم استثنایی است؛ لذا به اعسار از محکوم به تسرّی ندارد؛ به علاوه صدور حکم غیابی اعسار از پرداخت محکوم به امکان پذیر است و حضوری بودن اعسار از پرداخت هزینه دادرسی یک حکم استثنایی است.
نظر اکثریت
1- شرایط حضوری یا غیابی بودن احکام در قانون آیین دادرسی مدنی مشخص می‌باشد و مقررات مربوط به آیین دادرسی از جمله قواعد و مقررات آمره محسوب می‌گردد و حکم مورد اشاره در ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی مبنی بر حضوری بودن حکم اعسار یک حکم استثنایی می‌باشد.
2- عنوان فصلی که ماده 507 در آن آمده تحت عنوان اعسار از هزینه دادرسی می‌باشد.
3- مشابه این حکم مبنی بر اعسار از محکوم به در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی بیان نگردید.
4- حضوری تلقی کردن حکم اعسار از محکوم به موجب نادیده گرفتن حقوق محکوم له می‌باشد که این امر نیاز به وجود نص صریح و روشن دارد.
بنابراین با توجه به شرح مذکور باید بیان داشت نظر به اینکه حکم مقرر در ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی یک حکم استثنایی بوده و ذیل فصل مربوط به اعسار از هزینه دادرسی در قانون آیین دادرسی مدنی به آن اشاره گردیده و در مقام تردید مبنی بر اینکه آیا این حکم به اعسار از محکوم به نیز تسری دارد یا خیر باید به قدر متیقن اکتفا نمود و این حکم را به سایر موارد اعسار گسترش نداد و در این خصوص باید به عمومات قانون آیین دادرسی مدنی مراجعه گردد و اعلام داشت صدورحکم غیابی اعسار از محکوم به امکان پذیر است.
نظر اقلیت
رسیدگی به اعسار تابع تشریفات نیست و در قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی اشاره ای به این که حکم اعسار از محکوم به حضوری است یا غیابی نگردید و در ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی نیز قانونگذار به صورت مطلق بیان نموده حکم اعسار حضوری است و فرقی میان اعسار از هزینه دادرسی و اعسار از محکوم به وجود ندارد. بنابراین با توجه به تنقیح مناط از حکم مقرر در ماده 507 قانون آیین دادرسی مدنی این حکم در اعسار از محکوم به هم قابل اعمال است و در نتیجه باید بیان داشت حکم راجع به اعسار اعم از محکوم به یا هزینه دادرسی در هرحال حضوری محسوب می‌گردد.